In het vorige deel van deze serie is duidelijk geworden dat Transparency International (TI) in de beginjaren van de organisatie (1993-1995) weinig media-aandacht kreeg in Nederland. In het derde deel van deze reeks gaan we kijken naar de manier waarop TI werd weergegeven in de media in 1997 en 1999. Zoals in de grafiek hier beneden te zien is, zijn dat de twee jaren waarin de media-aandacht voor TI toenam.
Toen de Corruption Perceptions Index (CPI) voor het eerst gepubliceerd werd in 1995, was er niet veel aandacht voor. In 1997 werd dit anders. Veel Nederlandse dagbladen schreven een stuk over de CPI. Het belangrijkste onderwerp was de positie van Nederland op de lijst. Vergeleken met een jaar eerder was Nederland van de negende naar de zesde plaats gestegen. Een reden voor de pers om positief te zijn over de status van corruptie in Nederland. Zo kopte Het Financieele Dagblad het volgende: ‘Nederland minder corrupt’. De Stem stelde dat de corruptie in Nederland afnam en volgens het Brabants Dagblad was de ‘corruptie in Nederland op zijn retour’. Als het om corruptie in Nederland gaat, dan lijkt de CPI vooral voor geruststelling te zorgen.
In totaal schrijven acht kranten een artikel over de CPI. De populariteit van de CPI in dat jaar lijkt samen te hangen met de stijgende positie van Nederland op de CPI. In 1998, als Nederland een plek zakt op de ranglijst, doet maar één krant verslag van de CPI.
In 1999 was de berichtgeving over TI niet onder één onderwerp te scharen. Er waren maar twee publicaties die in het teken stonden van de CPI. Dit is misschien niet helemaal verassend, aangezien Nederland weer een plek was gezakt. De CPI komt in andere berichten wel vaak naar voren. De positie van Frankrijk wordt bijvoorbeeld genoemd in een artikel over de Franse minister Strauss-Kahn, die betrokken was geraakt bij een schandaal.
De overige berichten variëren erg. Zo schrijft NRC over de negende internationale anti-corruptie conferentie in het Zuid-Afrikaanse Durban, die georganiseerd werd door TI. In Trouw verscheen een interessant artikel waarin de vraag werd gesteld of corruptie een ethisch of een economisch probleem is. Volgens de auteur is de grote verdienste van corruptiebestrijders, zoals TI, het ‘economiseren’ van corruptie: ‘corruptie is niet alleen verwerpelijk, maar economisch gezien vooral ook slecht.’ Er was verder aandacht voor TI’s ‘Bribe Payers Perception Index’ in Het Financieele Dagblad.
De toenemende aandacht voor TI in 1997 en 1999 lijkt vooral een gevolg van de CPI. In 1997 werd vooral de stijgende positie van Nederland op deze index opgemerkt. In 1999 werd de index regelmatig genoemd als er over corruptie in een bepaald land wordt gesproken. TI kwam in dit jaar ook om andere redenen naar voren in de pers, bijvoorbeeld door een evenement te organiseren in het kader van de bestrijding van corruptie. In het volgende deel van deze serie zal er gekeken worden naar de groeiende aandacht voor TI in de beginjaren van de eenentwintigste eeuw.
Wesley ter Weele, stagiair Transparency International