Amsterdam, 4 augustus 2015 – Onlangs is er in Maleisië een groot corruptieschandaal aan het licht gekomen. Premier Najib Razak van Maleisië heeft meer dan 600 miljoen dollar van de staatsinvesteringsfonds 1MDB laten overboeken naar zijn eigen rekening. Belangrijk detail: hij is als voorzitter van de raad van adviseurs verantwoordelijk voor dit fonds.
De 1MDB-schandaal legt de zwakheden in het Maleisische systeem om leiders aansprakelijk te houden bloot. Daarom roept Transparency International Malaysia (TI-M) op tot hervormingen. Zo moeten er onafhankelijke en sterke opsporingsinstanties komen die mogelijke corruptiezaken kunnen opsporen. Het onderzoek naar dit schandaal ligt op dit moment stil. De procureur-generaal, Abdul Gani Patai, is ontslagen nadat hij de premier wilde vervolgen voor corruptie.
1Malaysia Development Berhad (1MDB) is een staatsinvesteringsfonds dat in 2009 is opgezet door premier Najib Razak om de nationale economie te ontwikkelen en om van Kuala Lumpur een financieel centrum te maken. Aan het einde van 2014 trok dit fonds de aandacht toen er betalingen ontbraken. Later bleek dat het fonds $11 miljard dollar schuld had. Premier Najib – tevens voorzitter van de raad van adviseurs van het fonds – wordt ervan beschuldigd dat hij $700 miljoen dollar van het fonds heeft weggesluisd. Hij ontkent de beschuldiging en noemt ze onderdeel van een politieke lastercampagne. Hij beraadt zich op eventuele vervolgstappen, zoals aangifte doen tegen een aantal media dat over de kwestie gepubliceerd heeft.
TI-M meent dat deze 1MDB-affaire het gebrek aan integriteit van het openbaar bestuur en de verloochening van de rechtstaat illustreert. Akhbar Satar, voorzitter van TI-M, bestempelt het onderzoek als “dood”. Wel meldt hij dat de integriteit van politici en de onafhankelijkheid van openbare ambtsdragers nu dagelijks onderwerp van gesprek zijn. Vooral op het gebied van financiering van politieke partijen komt men steeds vaker achter gevallen van belangenverstrengeling, ongepaste beïnvloeding en corruptie. Akhbar Satar bepleit dat de wetten die dit moeten tegengaan onmiddellijk geïmplementeerd moeten worden. TI-M roept al jaren om hervormingen van regels omtrent financiering van politieke partijen, zodat zij transparanter zijn en ter verantwoording kunnen worden geroepen voor de manier waarop zij donaties verkrijgen en besteden.
Opvallend is dat premier Najib Razak in december 2014 heeft ingestemd om financiering van politieke partijen meer te reguleren. Het zou een gezamenlijke taak worden voor de regering en de oppositie dit te controleren. Helaas is er op dit gebied tot op heden nog niets gebeurd.
Daarnaast onderstreept TI-M dat er hard gewerkt moet worden aan grensoverschrijdende aanpak van corruptie. Er is op dit moment worden twee bankrekeningen in Singapore onderzocht die mogelijk gerelateerd zijn aan de 1MDB.
Deze affaire weerspiegelt de bevindingen van de Maleisische Corruptie Barometer (MCB) 2014, uitgevoerd door TI-M. Dat onderzoek concludeerde dat in Maleisië politieke partijen als meest corrupte instituties worden ervaren.
Anti-Corruptie Conferentie
Van 2 tot en met 4 september 2015 zal in Maleisië de 16e Internationale Anti-Corruptie Conferentie plaatsvinden. Meer dan 1000 anti-corruptie experts, onder wie ook Nederlandse experts van TI-NL, zullen van de partij zijn. Het thema is “Ending Impunity: People, Integrity, Action”; de beschuldigen van corruptie zullen hoog op de agenda staan.
TI hoopt met deze conferentie de problemen verder op de kaart te zetten, waardoor deze aangepakt zullen worden. Tevens hoopt TI dat de regering en de maatschappij in Maleisië deze unieke kans zullen pakken om concrete oplossingen voor hun corruptieproblemen te vinden.
In navolging van deze affaire heeft de voorzitter van TI-M een persbericht gestuurd met een duidelijke boodschap: “We must be a nation that cares about what is right and wrong and not a nation where ‘might is right’ ”.
Transparantie financiering politieke partijen in Nederland
In oktober 2014 werden in Nederland voor het eerst de giften van politieke partijen openbaar gemaakt. Volgens de Wet financiering politieke partijen (Wfpp), die in 2013 is ingegaan, moeten partijen jaarlijks voor 1 juli een financieel verslag van het voorafgaande kalenderjaar opsturen. Het verslag moet een overzicht bevatten van ontvangen subsidies, giften en overige inkomsten en schulden. Giften van in totaal 4.500 of meer moeten gemeld worden, net zoals schulden van 25.000 of meer.
De giften van 2014 zijn nog niet openbaar gemaakt aan het publiek. Het giftenoverzicht van 2013 en de bijbehorende jaarrekeningen van de Nederlandse politieke partijen roepen wel de nodige vragen op. Zo heeft de PVV geen enkele geregistreerde gift en zijn bij de VVD de ‘overige baten’ (waaronder giften vallen) in hun jaarrekening van 2013 slechts € 179.942 ten opzichte van € 1.507.144 in 2012.