Lobbyen is het beïnvloeden van beleid van overheden of instanties ten gunste van een specifieke zaak of beleidsdoel. In de Haagse politiek wordt heel wat gelobbyd: bedrijven, NGO's, werkgevers en werknemers proberen allemaal hun belang naar voren te brengen. Lobby heeft voordelen voor het wetgevingsproces. Het kan er voor zorgen dat alle stemmen worden gehoord in de politiek en maakt wetgeving beter omdat er meer informatie bij de politiek komt. Het kent echter ook risico's. Een voorbeeld van zo een risico is als er onvoldoende transparantie is. Bedrijven, organisaties of individuen kunnen dan disproportioneel veel invloed uitoefen op wetgeving en beleidsvorming. TI-NL pleit daarom voor meer transparantie en een gelijker speelveld.
Download het volledige rappport Lifting the Lid on Lobbying (PDF, Engelstalig)
Lobbying is any activity carried out to influence a government or institution’s policies and decisions in favour of a specific cause or outcome. Even when allowed by law, these acts can become distortive if disproportionate levels of influence exist – by companies, associations, organisations and individuals.
Onze aanbevelingen
- Leg de ‘legislative footprint’ of lobbyparagraaf vast in de wet. Alle wetsvoorstellen en, waar mogelijk, besluitvormingsprocessen zouden een voetafdruk moeten hebben om inzicht te bieden over extern contact tussen lobbyisten en ambtenaren of politici. Motiveer ook helder wat er met de input van stakeholders is gedaan.
- Ontwikkel een goed uitgerust onafhankelijk orgaan met een toezichthoudende en handhavende bevoegdheden met betrekking tot transparante en integere lobbyactiviteiten en de regels opgenomen in de gedragscode (afkoelperiode, belangenverstrengeling, geschenken, reizen etc.).
- Ontwikkel in samenspraak met relevante stakeholders een integriteitsstrategie voor de gehele publieke sector. Dit geldt ook voor de Eerste en Tweede Kamer. Neem hierbij de aanbevelingen uit de vijfde evaluatie van GRECO in acht. De strategie zou, onder andere, duidelijke normen en richtlijnen moeten bevatten voor communicatie tussen politici, ambtenaren en lobbyisten.
- Introduceer een wettelijk vastgelegde gedragscode voor lobbyisten. Stel hierin duidelijke normen vast over communicatie tussen belanghebbenden en de overheid vast en formuleer richtlijnen ter verduidelijking van wat er verstaan wordt onder ethisch lobbyen. Deze gedragscode moet worden vastgesteld met inspraak van relevante stakeholders.
- Voer een wettelijk verankerd lobbyregister in. Dit register moet op zijn minst het volgende opnemen: wanneer en hoe er gelobbyd wordt, met regelmatige updates over welke partij(en) de lobbyist vertegenwoordigd, wie de lobby doelgroep is (politici, bewindspersonen, ambtenaren) en een weergave van ondersteunend materiaal/onderbouwing van de lobbyist. Een onafhankelijke autoriteit of toezichthouder dient toezicht te houden op dit register en de gedragscode voor lobbyisten. Informatie moet makkelijk toegankelijk zijn en op basis van open data standaarden worden gepubliceerd.
- Schaf het zogenaamde bestaande lobbyregister voor de Tweede Kamer af.
- Waarborg in de wet- en regelgeving dat er een brede definitie van lobby wordt gebruikt. Zorg dat op zijn minst ieder die betaald wordt om te lobbyen en zij die lobbyen anderszins lobbyen voor een belang onder definitie vallen. Pas deze definities gelijk toe bij de overheid, de regering en de Eerste- en Tweede Kamerleden.
- Introduceer een bindende afkoelperiode (van minimaal twee jaar) voor alle voormalige ministers, staatssecretarissen en Tweede Kamerleden voordat ze kunnen gaan werken als lobbyist. Voormalig gezaghebbende moeten toestemming vragen van een onafhankelijke instantie/toezichthouder voordat ze in de privésector kunnen werken op hun voormalige beleidsterrein.
- Verbreed de huidige consultatieprocedures zodanig dat zij betekenisvolle participatie in alle stadia van het beleids- en wetgevingsproces mogelijk maken. Zorg ervoor dat een brede set belangen inspraak hebben. Maak de input van deze consultaties openbaar op basis van het “openbaar tenzij” principe.
- Introduceer een wettelijke verplichting voor publieke en overheidsorganen om de uitslagen van de consultatieprocedures te publiceren.
- Voer richtlijnen in voor de samenstelling van rondetafelbijeenkomsten, expertgroepen en andere beraadslaging met betrekking tot de selectie van experts en relevante stakeholders. Dit om evenwichtige belangenvertegenwoordiging te waarborgen.
- Professionaliseer de public affairs sector verder door, onder andere, trainingen over verantwoord lobbyen (e.g. Responsible Lobbying Guide1) in stellen en deze te verbinden aan de ethische gedragscode.
Neem contact met ons op voor meer informatie.