Spaanse

Spaanse regering stapt naar Hooggerechtshof om open overheid tegen te houden

Lotte RooijendijkAlgemeen

Amsterdam, 19 juni 2017 – De Spaanse regering is in een vlaag van verstandsverbijstering in beroep gegaan tegen de rechterlijke uitspraak van afgelopen maand dat het moet voorzien in voortgangsverslagen over verplichtingen uit hoofde van het Open Government Partnership (OGP). Deze documenten zijn relevant voor het maatschappelijk middenveld om deel te nemen aan besluitvormingsprocessen.

“Het is verbazingwekkend dat de regering zo hard vecht om informatie over wat het doet om de open overheid te bevorderen, geheim te houden, aldus Helen Darbishire, directeur van Access Info Europe. Acces Info Europe heeft de documenten over wat elk ministerie doet in het kader van het OGP-actieplan voor het eerst opgevraagd in augustus 2015. In mei 2017 heeft de rechter besloten dat deze documenten relevant zijn voor het maatschappelijk middenveld om deel te nemen aan de besluitvormingsprocessen.

Spaanse overheid schiet tekort in transparantie en participatie

In 2012 werd Spanje lid van het OGP-initiatief en schreef het volgende in haar verklaring: “De regering van Spanje is van oordeel dat transparantie het kernbeginsel van publieke actie moet zijn. Alleen bij transparante en toegankelijke openbare instellingen kunnen onze burgers deelnemen aan publieke besluitvorming die hen betreffen met een beter begrip van hun regeringen en zo ja, die in de overheid verantwoordelijk zijn voor hun beslissingen en acties.”

Transparency International Spanje monitort de voortgang van Spanje in de openbaarheid van bestuur en concludeerde naar aanleiding van het OGP Actieplan 2014-2016 dat Spanje over het geheel genomen niet systematisch het benodigde proces volgt voor de ontwikkeling van het Actieplan 2014-2016 of het vorige Actieplan 2012-2014. Actieplannen zijn ontwikkeld in Spanje zonder enige inspraak vanuit de burgers, waar het Open Government Partnership stelt dat de publieke prioriteiten in het Actieplan gezamenlijk met het maatschappelijk middenveld moeten worden gedefinieerd en geformuleerd: “Elk deelnemend land moet haar nationale OGP Actieplan ontwikkelen door middel van een open, participatief proces waarbij alle stakeholders betrokken worden”.

Het OGP-systeem is van mening dat het maatschappelijk middenveld gevraagd moeten worden om haar mening over het bereiken van de gestelde doelen: “Het betrekken van het maatschappelijk middenveld bij de ontwikkeling van het nationale actieplan is een cruciale stap om de dialoog tussen burgers, het maatschappelijk middenveld en de overheid te verbeteren. Dit is één van de belangrijkste doelstellingen van OGP. Overheden moeten rapporteren over de kwaliteit van de dialoog met het maatschappelijk middenveld in hun evaluaties en de Independent Monitoring Mechanism beoordeelt ook de prestaties op dit gebied”. Kortom, het proces van de ontwikkeling van de Actieplannen alsmede de zelfevaluatie vertonen significante zwakke punten op het gebied van transparantie en participatie.

Toegang tot publieke informatie is als een kansspel

Access Info Europe, die klaar is om de juridische strijd voor meer transparantie voort te zetten, heeft eerder deze week haar tegenargumenten voorgelegd in het beroep van de regering. “Deze zaak maakt deel uit van een zorgwekkend patroon van procesvoering door de Spaanse regering tegen uitspraken van de Raad van Transparantie voor toegang tot informatie,” aldus Darbishire.

De Spaanse pers heeft over deze zaak gerapporteerd als voorbeeld van de absurditeit van het beleid van de regering, dat regelmatig in strijd is met de uitspraken van de Raad van Transparantie. El Diario trok de vergelijking met het spelen in de loterij: het ontbreken van een oprecht overheidsbeleid van openheid en transparantie maakt het toegang krijgen tot publieke informatie meer een kansspel dan de uitoefening van een fundamenteel recht.