Amsterdam, 30 juli 2025 – De rechtsstaat in Georgië staat op instorten. De afgelopen maanden is de situatie drastisch verslechterd. De pro-Russische regeringspartij Georgian Dream voert een steeds repressiever beleid, met aanvallen op de vrije pers, het maatschappelijk middenveld en onafhankelijke instituties. Transparency International Nederland waarschuwt dat Georgië dezelfde kant op dreigt te gaan als Rusland en Belarus, tenzij er snel wordt ingegrepen. Vanuit onze collega’s van TI-Georgia ontvangen wij dagelijks alarmerende berichten over intimidatie, onderdrukking en groeiende politieke controle.

Nederland heeft een directe verantwoordelijkheid. Terwijl de democratie in Georgië afbrokkelt, profiteren de belangrijkste machthebbers van het regime van hun bezittingen en zakelijke structuren in Europa, ook via Nederlandse brievenbusfirma’s op de Zuidas. TI-NL roept de Nederlandse regering op om actie te ondernemen: bevries de tegoeden van deze personen en stel visabeperkingen in, in navolging van de Baltische staten, Litouwen, Estland en Letland. Nederland mag geen vrijhaven zijn voor oligarchen en propagandisten die hun land ondermijnen en tegelijk hun kapitaal veiligstellen in onze financiële sector.

De situatie in Georgië: verslechtering in stroomversnelling

Georgië was jarenlang een hoopvol voorbeeld in de regio: een jonge democratie, sterk gericht op hervormingen en Europese integratie. Dat beeld is de afgelopen jaren radicaal gekanteld. Onder leiding van de regeringspartij Georgian Dream, nauw verbonden met Russische belangen, is het land een autoritaire koers ingeslagen. In mei 2024 werd een zogenoemde ‘foreign agent’-wet aangenomen die sterk lijkt op Russische wetgeving die gebruikt wordt om NGO’s, journalisten en opposanten tot zwijgen te brengen.

Demonstranten worden met geweld onderdrukt, journalisten geïntimideerd, en de rechterlijke macht wordt steeds vaker ingezet als politiek wapen. Zelfs westerse journalisten zoals correspondent Joost Bosman mogen het land niet meer in. TI Georgia, onze zusterorganisatie in Tbilisi, moet onder zware druk opereren. Vanuit eerste hand horen wij hoe het maatschappelijk middenveld dagelijks wordt aangevallen.

De Europese Commissie, GRECO, en tal van mensenrechtenorganisaties hebben zich al uitgesproken. Maar de druk vanuit de EU blijft vooralsnog beperkt, deels vanwege de obstructieve houding van Hongarije binnen de Raad van de EU. TI-NL roept daarom Nederland op om niet langer te wachten op Europese consensus, maar zelf stappen te zetten.

Oligarchen met Nederlandse brievenbusbedrijven

Wat de situatie extra schrijnend maakt, is dat prominente figuren achter deze autoritaire ontwikkeling gebruikmaken van Nederlandse structuren om hun rijkdom en invloed te beschermen. Uit onderzoek van TI Georgia blijkt dat meerdere machthebbers uit de Georgian Dream-top bedrijven hebben geregistreerd in Nederland, vaak met directe banden tot propagandamedia of de financiële sector. Follow the Money benadrukte dit ook recent in hun publicatie.

Een van de sleutelfiguren is Irakli Rukhadze, vertrouweling van oligarch en voormalig premier Bidzina Ivanishvili. Hij is eigenaar van de belangrijkste pro-regeringszender Imedi TV en bezit via Nederlandse firma’s belangen in onder meer Liberty Bank, Georgian Cement en Rustavi Steel. De bedrijven die via Nederland lopen zijn onder andere:

• Media Finance Group B.V. (TV Imedi)
• Georgian Financial Group B.V. (Liberty Bank)
• Caucasuscement Holding B.V. en Cement Invest B.V. (Georgian Cement)
• Tolanius Beheer B.V. (Rustavi Steel)

Een ander voorbeeld is Nikoloz Laliashvili, de Georgische ambassadeur in Hongarije en Montenegro. Hij bezit 50% van Spacefoods Holding B.V., gevestigd aan de Nassaukade in Amsterdam. Zijn familie bezit ook bedrijven elders in Europa.

Dit laat zien dat Nederland, en specifiek de Zuidas, een rol speelt als doorvoerluik voor kapitaal en invloed van personen die actief bijdragen aan de afbraak van democratische waarden in Georgië. Het is onaanvaardbaar dat deze mensen hier vastgoed kunnen kopen, bedrijven kunnen opzetten en van visumvrijheid kunnen genieten, terwijl ze hun eigen bevolking onderdrukken en samenwerken met Russische strategen.

Tijd voor Nederlandse actie

Andere landen hebben al stappen gezet. De Baltische staten hebben tientallen Georgische machthebbers op zwarte lijsten geplaatst, visums geweigerd en hun financiële toegang beperkt. Oekraïne voegde in juli 2025 Georgian Dream-politici toe aan hun sanctielijst vanwege hun steun aan Russische belangen. Litouwen en Estland hebben specifiek sancties ingesteld tegen media-eigenaren zoals Rukhadze.

TI-NL is van mening dat ook Nederland verantwoordelijkheid moet nemen. Minister Veldkamp heeft eerder toegezegd “niet te aarzelen om unilaterale maatregelen te nemen”. Het is nu tijd om die woorden waar te maken.

We roepen de Nederlandse regering op tot:

• Het bevriezen van activa van Georgische machthebbers die in Nederland belangen hebben;
• Het instellen van visabeperkingen voor deze personen en hun familieleden;
• Striktere controle op Zuidas-constructies die misbruikt worden voor het faciliteren van corruptie in het buitenland en witwaspraktijken;
• Stevige diplomatieke steun voor de Georgische bevolking en het maatschappelijk middenveld, inclusief organisaties als TI Georgia.

We moeten niet opnieuw een land verliezen

De strijd om Georgië is geen binnenlandse kwestie – het is een frontlinie in de bredere strijd tegen Russische agressie en autocratische ondermijning van democratieën in Europa. Zoals Oekraïne laat zien, is niets vanzelfsprekend. De EU en haar lidstaten moeten meer doen dan zorgen uitspreken, ze moeten handelen. En dat begint met nationale actie.

Nederland moet een keuze maken: of we blijven een veilige haven voor corrupt kapitaal, of we stellen grenzen aan wie onze vrijheden mag benutten. TI-NL kiest voor het laatste.