Amsterdam, 4 december 2015 – Justitie is een tweede onderzoek begonnen naar corruptie binnen het voormalige vastgoedbedrijf van SNS Reaal, SNS Property Finance. Eind 2012 kwamen de eerste beschuldigingen van omkoping aan het licht, wat leidde tot een onderzoek van het OM en de vervolging van tien verdachten. Het strafproces van deze zaak is 30 november begonnen. Tijdens de regiezitting van de zaak kwam de officier van justitie met de mededeling dat er een tweede strafrechtelijk onderzoek loopt naar corruptie binnen SNS Property Finance. Het onderzoek richt zich op vijf nieuwe verdachten en drie bedrijven.
SNS Property Finance was de vastgoedafdeling van bank-verzekeraar SNS Reaal. De tak had te kampen met structurele verliezen en bracht de bank aan het wankelen, waarna de overheid zich in februari 2013 genoodzaakt voelde de bank te nationaliseren. Bij de nationalisatie werd het verlieslijdende SNS Property Finance afgescheiden van de rest van de bank en als aparte vastgoedbank opgezet onder de naam Propertize. De bedoeling is dat Propertize weer geprivatiseerd wordt.
De eerste zaak
De eerste geluiden van het bestaan van een smeergeldcircuit binnen SNS Reaal kwamen eind 2012 van Hetty van de Laar in het Financieele Dagblad. Als ondergeschikte van SNS Property Finance-directeur Buck Groenhof zag zij hoe bankiers in de top van het bedrijf delen van hun inkomen aan Groenhof toestopten in ruil voor werk. Er zou ongeveer € 2,3 miljoen aan smeergeld zijn betaald aan Groenhof en diens vertrouweling Pieter G. Op basis van de onthullingen van Van de Laar startte het OM het onderzoek.
Al snel kwam naar voren dat er op grote schaal en georganiseerde wijze tussen 2010 en 2012 sprake was van vriendjespolitiek of zelfs ‘geïnstitutionaliseerde interne omkoping’ binnen de top van SNS Property Finance. De vijftien betrokken bankiers werden gedurende die periode aangenomen om orde op zaken te stellen bij de verlieslijdende tak van SNS. Maar van orde op zaken stellen was weinig sprake; in plaats daarvan was er sprake van grootschalige zelfverrijking.
Groenhof zou vrienden en interim-collega’s binnen hebben geloodst bij SNS in ruil voor een percentage tot 40% van hun inkomsten. Deze constructie werd overgenomen door tweede hoofdverdachte Pieter G., die vervolgens een deel van zijn smeergeldinkomsten weer overmaakte aan Groenhof. Ook mensen die door G. binnengebracht waren, kopieerden het gedrag. Het corruptienetwerk is daarmee omvangrijker en gelaagder dan aanvankelijk werd gedacht.
Inmiddels is het strafproces begonnen tegen negen van de vijftien bankiers; de verdenkingen tegen één ex-SNS-bankier zijn geseponeerd terwijl vijf andere verdachten een schikking hebben getroffen, tezamen goed voor € 475.000 boete. In het voorjaar van 2016 zal het eigenlijke proces waarschijnlijk plaatsvinden.
De verdediging van Groenhof voert aan dat er slechts sprake is geweest van ‘commissiebetalingen’. Advocaat Jeroen Soeteman verwacht dan ook vrijspraak: “Want er is geen sprake van steekpenningen. Sinds wanneer is het strafbaar dat een volwassene afspreekt een deel van zijn geld aan een ander te geven? Dat gebeurt in de hele zzp-wereld aan de lopende band. Niemand in dit dossier verklaart dat tegenprestaties zijn gegeven voor de onderlinge betalingen.”
De tweede zaak
Tijdens de regiezitting op 30 november en 1 december kwam naar voren dat het OM een tweede strafrechtelijk onderzoek is begonnen naar een tweede corruptienetwerk binnen de vastgoedtak van SNS Reaal. Hierbij zouden vijf personen en drie bedrijven betrokken zijn. De tweede zaak staat los van de eerste zaak, maar wel is er sprake van soortgelijke verdenkingen, namelijk omkoping, oplichting, witwassen en valsheid in geschrifte.
De tweede zaak zou draaien om een zzp’er die tot in 2013 ingehuurd werd door Propertize. Via twee bv’s zou deze zzp’er vervolgens met zijn medeverdachten medewerkers hebben ingehuurd die hem in het geheim hiervoor zouden hebben terugbetaald. In totaal zou het hier om € 900.000 gaan. De constructie lijkt dus vergelijkbaar met die in de zaak tegen Groenhof en de andere bankiers.
Advocaten van de negen bankiers die in het eerste strafproces terecht staan grijpen de tweede zaak dan ook aan om te wijzen op de ‘rotte’ bedrijfscultuur binnen de vastgoedtak van SNS. Volgens hen valt hun cliënten minder te verwijten als blijkt dat de bedrijfscultuur als geheel corruptie in de hand werkte. Eerder berichtte TI-NL over het belang van een gezonde bedrijfscultuur en de kenmerken van een corrupt bedrijf.
TI-NL zal de ontwikkelingen rond deze corruptiezaken met interesse volgen. De vraag is of een corrupte bedrijfscultuur daadwerkelijk aangedragen kan worden als excuus voor de verdachten. Verder is het duidelijk dat er schoon schip gemaakt moet worden in de organisatie van SNS Reaal. Daarvoor zal eerst de onderste steen boven moeten komen.