Amsterdam, 10 november 2016 – Frankrijk heeft afgelopen dinsdag nieuwe anti-corruptiewetgeving aangenomen die bedrijven in staat stelt om grensoverschrijdende corruptie tegen te gaan. Tot op heden was de aandacht van de Fransen voor buitenlandse corruptie beperkt en werden Franse bedrijven nauwelijks aangepakt door de Franse justitie. Dit heeft al meermaals geleid tot hoge boetes onder de Amerikaanse Foreign Corrupt Practices Act (FCPA) en felle kritiek van de OESO. De nieuwe wet is een grote stap vooruit in de preventie, detectie en handhaving van transnationale corruptie.
De nieuwe anti-corruptiewetgeving in Frankrijk stelt bedrijven voor het eerst in staat om financiële schikkingen te treffen met magistraten, zoals dat in de Verenigde Staten onder de FCPA en in Groot-Brittannië met de Foreign Bribery Act al gebeurt.
Wet gevolg van bekritiseerd anti-corruptiebeleid
De door de Franse Tweede Kamer goedgekeurde wet is een gevolg van het bekritiseerde anti-corruptiebeleid van Frankrijk waarin nooit eerder een Frans bedrijf is veroordeeld voor omkoping in het buitenland. Frankrijk heeft echter wel op harde wijze van de FCPA van de Verenigde Staten kunnen leren. Vanwege het gebrek aan Franse actie met betrekking tot buitenlandse omkoping hebben de Amerikanen onder de FCPA al regelmatig hoge boetes aan Franse bedrijven opgelegd. In totaal betaalden de Franse bedrijven Technip, Alcatel, Total en Alstom een som van $1,65 miljard aan boetes. Daarmee is de FCPA-boetesom van de Franse bedrijven het hoogste. Ook in individuele zaken scoren de Fransen hoog: van de top 10 grootste schikkingen onder de FCPA waren er drie met Franse bedrijven.
Anti-corruptiewet versnelt langdurige procedures
De nieuwe anti-corruptiewet is sterk beïnvloed door de Amerikaanse FCPA en de Britse Bribery Act. Internationaal opererende Franse bedrijven en buitenlandse bedrijven opererend in Frankrijk moeten een anti-corruptie compliance programma opzetten. Het ontbreken hiervan wordt strafbaar gesteld. De hoop is dat deze maatregel bedrijven zal stimuleren effectief controle te houden over hun eigen handelen. Een vergelijkbare constructie bestaat in de Verenigde Staten.
Het nieuwe systeem, die een Deffered Prosecution Agreement (DPA) toestaat, letterlijk vertaald een uitgestelde vervolgingsovereenkomst, is gericht op het versnellen van langdurige juridische procedures. Een DPA ziet op een schikking tussen justitie en een onderneming die verdacht wordt van overtreding van de wetsbepalingen, waarbij vervolging van die onderneming voor een bepaalde tijd wordt uitgesteld. Indien de onderneming zich aan het einde van de gestelde periode aan vooraf afgesproken voorwaarden heeft gehouden, wordt er niet tot vervolging overgegaan en zal justitie elke aanklacht tegen de onderneming waarop de DPA van toepassing is laten vallen. De maximale boete bedraagt 30 procent van de jaarlijkse omzet van de onderneming.
“Het zal bedrijven helpen zaken op te lossen, zonder naar de rechter te gaan, zonder overvloedige aandacht van de pers, en het zal waarschijnlijk goedkoper zijn”, aldus anti-corruptieadvocaat Saskia Zandieh van Miller & Chevalier.
Voorstel nieuwe anti-corruptiewet
In maart 2015 deed de Franse Minister van Financiën, Michel Sapin, een voorstel voor de nieuwe anti-corruptiewet. Het voorstel werd destijds door het lagerhuis (Assemblée Nationale) aangenomen, maar in het hogerhuis (Sénat) werd de wet in de eerste lezing afgewezen. De Sénat was het niet eens met drie artikelen, waardoor er een parlementaire discussie plaats moest vinden met de Assemblée Nationale. Het eerste voorstel werd ook bekritiseerd door de Conseil d’Etat – ’s lands hoogste rechtscollege – die zei dat het bang was dat het zou leiden tot een gebrek aan publieke controle. Om deze zorgen te verlichten, bevat de definitieve versie van de wet bepalingen om te zorgen dat een rechter de wettigheid van de schikking in een openbare hoorzitting controleert.
“Ik ben er zeker van dat deze bepaling goed zal worden geïmplementeerd door magistraten en dat ons land transnationale corruptie eindelijk effectief zal bestrijden,” aldus Sapin tegen wetgevers.
Het wetsvoorstel heet Sapin 2, omdat minister van Financiën Michel Sapin een reeks van anti-corruptiemaatregelen heeft geïntroduceerd bij een vorige socialistische regering in 1993. Het Franse ministerie van Financiën denkt ook dat het wetsontwerp, welke een nieuw bureau voor corruptiebestrijding en een betere bescherming van klokkenluiders creëert, de economische groei met 0,2 procent per jaar kan laten toenemen door een verhoogd vertrouwen in het bedrijfsleven.
Grote stap in transnationale corruptiebestrijding
De nieuwe anti-corruptiewet is een grote stap in het aanpakken van grensoverschrijdende corruptie. Hopelijk kan met de strenge monitoring en de bijbehorende verplichte compliance programma’s buitenlandse corruptie worden teruggedrongen. Of het zo extensief zal worden als de Amerikaanse FCPA zal in de praktijk moeten blijken, maar een vooruitgang ten opzichte van de voorgaande is het zeer zeker. Transparency International houdt via het jaarlijkse rapport ‘Exporting Corruption‘ zicht op dit dossier.