Amsterdam, 13 september 2017 – Er is voor een aantal landen, waaronder Nederland, een correctie doorgevoerd in de Corruption Perceptions Index (CPI) van 2015, als gevolg van een (menselijke) fout gedetecteerd tijdens een beoordeling van de resultaten van de laatste CPI. De fout is ontstaan bij de dataoverdracht van bepaalde bronnen naar de CPI-databases op het secretariaat van Transparency International in Berlijn (TI-S). In werkelijkheid staat Nederland in 2015 niet op plaats 5 maar op plaats 9 in de CPI en zakt ons land één plaats op de index ten opzichte van 2014 (#8). Nederland blijft daarmee maar nét in de top tien staan.

Het aantal punten (o tot 100, waarbij o zeer corrupt en 100 zeer schoon is) bepaalt de plaats op de index. Nederland scoorde in 2015 na de correctie 84 punten. De vergissing in de berekening van de Corruption Perceptions Index 2015 heeft in totaal 11 landen geraakt. De correctie van de scores hebben ervoor gezorgd dat de positie van 31 landen is gewijzigd op de index. Alle scores en rangen zijn gecorrigeerd en alle verwijzingen naar de landen in kwestie op de website zijn ook gewijzigd. Alle andere resultaten blijven ongewijzigd.

Correctie CPI-score 2015

Waar komt deze achteruitgang vandaan?

De grootste verandering in de correctie van de CPI 2015 voor Nederland is afkomstig door een relatief lage score voor de Sustainable Governance Index (SGI) van de Bertelsmann Foundation, met slechts 73 van de 100 punten. De SGI beoordeeld de kwaliteit van de democratie. De denktank van de Bertelsmann Foundation heeft in het kader van dit onderzoek de volgende vraag gekregen: “In welke mate wordt voorkomen dat ambtenaren en politici misbruik maken van hun ambt voor privébelangen?”

De Bertelsmann Foundation is kritisch ten opzichte van het Nederlandse anti-corruptiebeleid:

The Netherlands is considered a corruption-free country. This may well explain why its anti-corruption policy is relatively underdeveloped. The Dutch prefer to talk about “committing fraud” rather than “corrupt practices,” and about improving “integrity” and “transparency” rather than openly talking of fighting or preventing corruption, which appears to be a taboo issue.

Volgens de bron is onderzoek naar corruptie in Nederland veel meer gericht op kleinschalige corruptie door ambtenaren dan op grand corruption door burgemeesters, wethouders, provinciale bestuurders, volksvertegenwoordigers en ministers. Hoewel de Nederlandse wetgeving in veel gevallen verder gaat dan de ontworpen EU-richtlijnen, heeft de Nederlandse regering in termen van beleid te weinig actie genomen om corruptie aan te pakken. Ook het feit dat bijna alle publieke sector organisaties inmiddels een integriteits- of gedragscode hebben, pakt niet per se positief uit voor Nederland. Volgende de bron betekent deze “soft law” oplossing dat “harde” regels en sancties tegen fraude, corruptie en oneigenlijk gebruik van publieke macht maar zelden worden toegepast.

TI-NL onderschrijft deze bevindingen. En als de “harde” weg al wordt gekozen, worden relatief lage straffen uitgedeeld, zoals duidelijk werd na het vonnis in de zaak Van Rey.

Versterkte verificatieprocedure ter voorkoming van fouten

Om dergelijke fouten in de toekomst te voorkomen, zijn de verificatieprocedures die voor de CPI toegepast worden versterkt, met inbegrip van onder andere een volledig onafhankelijke berekening van de resultaten door externe onderzoeksinstituten. In de toekomst zal ook het niveau van kwaliteitscontrole worden verhoogd om het risico op menselijke fouten te verminderen. Het bronbeschrijvingsdocument is ook bijgewerkt om de onderliggende vragen die door de CPI-bronnen worden gesteld te verduidelijken en uit te leggen hoe deze data is gebruikt in de CPI-berekeningen. Dit document treft u hier.

TI-S stelt dat de methode die gebruikt wordt voor de berekening van de Corruption Perceptions Index sinds 2012 sterk en geldig blijft, en zal worden blijven gebruikt in toekomstige uitgaven van de CPI.

Voor een nadere toelichting op de achtergrond van de fouten, lees dit blogbericht van TI-S.

Opmerking aan de redactie: de index voor corruptiepercepties is de meest gebruikte indicator van corruptie wereldwijd. Voor meer informatie over de CPI, kijk hier.

Media contact TI-S
Natalie Baharav
T: +49 30 34 38 20 666
E: press@transparency.org

Media contact TI-NL
Lotte Rooijendijk
T: +31 6 81 08 36 27
E: l.rooijendijk@transparency.nl / communicatie@transparency.nl

Voor dagelijkse anti-corruptie updates volgt ons ons op:
Twitter: https://twitter.com/transparencynl
Facebook: https://www.facebook.com/transparencynl
Word lid via: https://www.transparency.nl/word-lid/
Meld je hier aan voor onze nieuwsbrief.