Amsterdam, 1 juli 2025 – Nu Denemarken vandaag het voorzitterschap van de Raad van de EU op zich neemt, roept Transparency International op tot dringend leiderschap om de vastgelopen onderhandelingen over de Europese anti-corruptierichtlijn nieuw leven in te blazen, nadat het vorige week is vastgelopen.
Tijdens de laatste onderhandelingsronde konden de lidstaten en het Europees Parlement het niet eens worden over de kernbepalingen van de anti-corruptierichtlijn, die tot doel heeft corruptiemisdrijven en straffen in de hele EU te harmoniseren. Hoewel het Europees Parlement met zijn amendementen op het Commissievoorstel blijk heeft gegeven van echte ambitie, hebben enkele lidstaten consequent geprobeerd de onderhandelingen te vertragen in een poging de impact op de nationale wetgeving te minimaliseren.
Lidstaten blokkeren onderhandelingen anti-corruptierichtlijn
Een minderheid van Europese lidstaten blokkeert de verplichting om corruptie overal op dezelfde wijze te definiëren. De oppositie wordt geleid door Duitsland, samen met Nederland, Luxemburg en Italië, waar ambtsmisbruik onder leiding van Meloni vorig jaar zelfs is gelegaliseerd. Duitsland blokkeert de vooruitgang op verschillende belangrijke gebieden – het verwerpt de noodzaak van anti-corruptiestrategieën, het verzwakt de verplichting om sterke en kosteneffectieve instrumenten in te voeren om corruptie op de lange termijn te voorkomen en het beperkt het verzamelen van gegevens en statistieken over de handhaving van corruptie door elke lidstaat. Italiaanse vertegenwoordigers eisen dat ambtsmisbruik als strafbaar feit uit de richtlijn wordt gehaald, in strijd met de bepalingen uit het Verdrag van de Verenigde Naties tegen corruptie.
Nederland zou ondanks de recente oproep vanuit het OM en de Rijksrecherche om handel in invloed strafbaar te stellen, nog steeds tegen strafbaarstelling zijn. Opvallend is dat de minister van Justitie & Veiligheid eerder in antwoord op de Kamervragen van Van Nispen aangaf dat Nederland heeft ingestemd met de raadspositie waarin de (weliswaar afgezwakte) strafbaarstelling van ongeoorloofde beïnvloeding – ofwel handel in invloed – is opgenomen. Samen dreigen de landen een historische stap voorwaarts in de strijd van de EU tegen corruptie teniet te doen en hun geloofwaardigheid als toekomstige leiders in het implementeren van de corruptiebestrijding in gevaar te brengen.
“Elke poging van een EU-lidstaat om handel in invloed, misbruik van functies of een andere vorm van corruptie niet-bindend te verklaren, is in strijd met het ultieme doel van de anti-corruptierichtlijn om corruptiedelicten in de gehele Unie te harmoniseren. Corruptie kent geen landsgrenzen en het is daarom essentieel dat alle delicten verplicht blijven in de richtlijn en we in heel Europa uniforme anti-corruptiewetgeving met tanden krijgen. Is dit niet het geval, dan is het risico groot dat criminelen uitwijken naar lidstaten waar de pakkans en de straf het laagst is”, aldus Lotte Rooijendijk, projectleider van Transparency International Nederland.
Onbegrijpelijke houding Nederland
Denemarken moet impasse doorbreken
Het venster voor actie met betrekking tot de anti-corruptierichtlijn sluit snel. Denemarken – dat op de Corruption Perceptions Index 2024 op de eerste plaats staat – moet het komende halfjaar als voorzitter van de raad van de EU prioriteit geven aan het doorbreken van de impasse en aandringen op een geloofwaardig kader om corruptie aan te pakken.
Nick Aiossa, directeur van Transparency International EU, zei: “De lidstaten staan voor een duidelijke keuze. Ze kunnen ambitie tonen en aandringen op een sterke richtlijn die mensen in de hele Unie echte bescherming biedt, of genoegen nemen met een compromis dat de harde waarheid uit de weg gaat. Dit wordt een test voor het leiderschap van Denemarken – en een kans om te bewijzen dat het handhaven van integriteit nog steeds belangrijk is in de EU.”
Wil jij TI-NL ondersteunen in haar strijd voor klokkenluidersbescherming, politieke integriteit en een samenleving vrij van corruptie? Word dan lid, of steun ons via een donatie:
