Den Haag, 2 oktober 2025 – AMAN Transparency Palestine blijft zich inzetten voor corruptiebestrijding in Gaza, ondanks de humanitaire crisis. Transparantie en corruptiebestrijding in Gaza zijn nu belangrijker dan ooit. Te midden van oorlog, honger en verwoesting voert de organisatie cruciaal werk uit op het gebied van transparantie en verantwoordingsplicht. Hun inzet vindt plaats te midden van grootschalige verwoesting en humanitaire rampen, waarbij niet alleen infrastructuur is vernietigd, maar ook het vertrouwen van burgers in zowel binnenlandse als internationale instellingen zwaar onder druk staat.
Corruptiebestrijding in Gaza onder extreme omstandigheden
Sinds het uitbreken van de laatste militaire escalatie in Gaza is het werk van maatschappelijke organisaties vrijwel onmogelijk geworden. Toch slaagt AMAN (de Palestijnse afdeling van Transparency International) erin om, onder de zwaarste omstandigheden, programma’s te blijven uitvoeren. Zo zijn in Noord-Gaza en Gaza-Stad lokale verantwoordingscomités opgezet, en kregen beheerders van opvanglocaties training in integriteit en transparantie.Deze initiatieven zijn essentieel in een context waar chaos en noodtoestanden vaak leiden tot onverantwoord beheer van hulpgoederen, vriendjespolitiek of machtsmisbruik.
Transparantie bij noodhulp cruciaal voor corruptiebestrijding in Gaza
Recent bracht AMAN een onderzoek uit naar de integriteit en transparantie van internationale hulporganisaties die in Gaza actief zijn. Het rapport wijst op risico’s van corruptie binnen humanitaire hulpverlening, met name door gebrek aan lokale betrokkenheid en onvoldoende controlemechanismen.
Volgens AMAN voelen veel Gazanen zich buitengesloten van besluitvorming rond hulpverdeling, wat wantrouwen in de hand werkt. Dit soort onderzoeken past binnen de bredere visie van Transparency International, die stelt dat ook in crisissituaties verantwoordingsplicht cruciaal blijft.
TI benadrukt dat corruptie vaak gedijt in chaos en dat geldt des te meer in conflictgebieden zoals Gaza. Wanneer overheden falen, of internationale hulpstromen ondoorzichtig zijn, ontstaat ruimte voor machtsmisbruik, fraude en clientelisme. In die zin is het werk van AMAN niet alleen dapper, maar ook strategisch van vitaal belang. Door lokale gemeenschappen te betrekken bij toezicht en besluitvorming, bouwen zij zelfs te midden van oorlog aan institutioneel vertrouwen en duurzame veerkracht. Hierdoor leggen ze ook de basis voor beter bestuur na de oorlog.
Naar aanleiding van de Internationale Dag van Toegang tot Informatie herinnert AMAN de Palestijnse overheid aan de dringende noodzaak om de Wet op het Recht op Toegang tot Informatie in te voeren. Deze wet is namelijk de basis voor transparantie, goed bestuur en hervormingen. Bovendien is het een essentieel middel om corruptie te voorkomen.
Hoewel wetsvoorstellen hiervoor al meer dan twintig jaar bestaan, is het meest recente voorstel uit 2018 nog steeds niet ingevoerd. Dit voorstel geniet echter brede maatschappelijke steun. Daarom is voortdurend uitstel onacceptabel, omdat het het publieke vertrouwen en het recht van burgers op verantwoording en waarheid schaadt. AMAN benadrukt dan ook dat toegang tot informatie de regel moet zijn, terwijl beperkingen daarop slechts de uitzondering mogen vormen. Deze uitzonderingen moeten bovendien gebaseerd zijn op duidelijke wettelijke regels.
Verplichting tot transparantie en bescherming
De overheid moet daarom besluiten, beleidslijnen en publieke data proactief publiceren. Daarnaast is het noodzakelijk om een helder classificatiesysteem te ontwikkelen dat uitzonderingen strikt afbakent. Tevens moet er een nationaal elektronisch archief komen, zoals besloten door het kabinet voor het Nationaal Archiefcentrum. Het ontbreken van deze wet belemmert niet alleen journalisten, burgers en maatschappelijke organisaties. Bovendien versterkt het een cultuur van verbergen binnen autoriteiten. Ook verzwakt het mechanismen voor kritiek en verantwoording, terwijl het zinvolle politieke participatie beperkt.
Bedreigingen voor vrijheid en toegang tot informatie
Toegang tot informatie is niet alleen een democratisch recht, maar ook een internationale verplichting. Palestina ratificeerde namelijk het VN-Verdrag tegen corruptie in 2014. Daarnaast is toegang tot informatie essentieel voor transparantie in openbaar bestuur, begrotingen en uitgaven. Het beschermt ook klokkenluiders tegen represailles.
AMAN waarschuwt verder dat de Cybercrimewet nr. 10 van 2018, met vage bepalingen en uitgebreide bevoegdheden voor veiligheidsdiensten, een ernstige bedreiging vormt voor de vrijheid van meningsuiting en toegang tot informatie. Deze wet staat bovendien haaks op de Palestijnse basiswet en internationale verdragen.
Daarom vraagt AMAN:
-
Onmiddellijke goedkeuring van de Wet op het Recht op Toegang tot Informatie, gebaseerd op het wetsvoorstel van 2018 met brede nationale steun.
-
Bindende overheidsinstructies om publieke informatie te classificeren en uitzonderingen nauwkeurig te definiëren, zodat toegang tot informatie de regel is en niet de uitzondering.
-
Wijziging van de Cybercrimewet om een rechtvaardige balans te vinden tussen regulering van de digitale ruimte en het waarborgen van fundamentele vrijheden, met name het recht op toegang tot informatie.
Tot slot benadrukt AMAN dat het invoeren van deze wet geen luxe meer is. Integendeel, het is een urgente nationale noodzaak. De wet versterkt integriteit, bestrijdt corruptie, beschermt de veerkracht van de Palestijnse samenleving en herstelt het vertrouwen tussen burgers en hun overheid en instituties.
Terwijl Gaza gebukt gaat onder geweld en ontwrichting, blijven organisaties als AMAN onvermoeibaar werken aan een transparanter en rechtvaardiger systeem. Hun activiteiten tonen aan dat zelfs in de meest uitzichtloze omstandigheden, burger toezicht en anti-corruptie-inspanningen niet alleen mogelijk, maar noodzakelijk zijn.
Wil jij TI-NL ondersteunen in haar strijd voor klokkenluiders bescherming, politieke integriteit en een samenleving vrij van corruptie? Word dan lid, of steun ons via een donatie:
