Amsterdam, 29 maart 2017 – Eerder informeerde TI-NL over de uitkomst van de LuxLeakszaak in hoger beroep van 15 maart 2017. Klokkenluiders Antoine Deltour en Raphaël Halet werden schuldig bevonden in de LuxLeakszaak en journalist Edouard Perrin werd geheel vrijgesproken van de beschuldigingen. Een teleurstellende beslissing voor de klokkenluiders. Toch komt de uitspraak met een kleine overwinning: voor het eerst erkende een Europese nationale rechter de legitimiteit van het schenden van het beroepsgeheim voor het algemeen belang. In dit artikel wordt nader ingegaan op de opmerkelijke uitspraak van het Luxemburgse Hof.
De LuxLeakszaak
De LuxLeakszaak staat bekend als een van de grootste onthullingen omtrent belastingontduiking. De gedaagden, Deltour, Halet en Perrin, hebben ook de nodige aandacht gehad in het nieuws. Hoewel de meningen over de daden van de klokkenluiders en journalist verdeeld zijn, kan niet worden ontkend dat de openbaarmaking grote moed heeft gevergd. Klokkenluiders lopen namelijk tot op de dag van vandaag het risico hun baan te verliezen of te worden gedaagd voor de rechter. De onthulling is echter vaak in het belang van de maatschappij. Om die reden is Transparency International Nederland (TI-NL) van mening dat klokkenluiders de nodige bescherming verdienen. De LuxLeakszaak is een goed voorbeeld van hoe klokkenluiders onterecht kunnen worden veroordeeld.
Eerder in juni 2016 werd Deltour door de rechtbank in Luxemburg veroordeeld tot 12 maanden voorwaardelijk gevangenisstraf en 1500 euro geldboete en kreeg Halet negen maanden voorwaardelijk gevangenisstraf en een geldboete van 1000 euro. Met betrekking tot Perrin, de journalist die in verband werd gebracht met de beschuldigingen aan Halet, ontsloeg de rechtbank hem van alle beschuldigingen. Aan hem werd dan ook geen strafrechtelijke vervolging of boete opgelegd.
Het Hof oordeelt
In de tweede ronde van de LuxLeakszaak vermindert het Hof de gevangenisstraf van Deltour tot 6 maanden voorwaardelijk maar dient hij nog wel de geldboete van 1500 euro te betalen. Het Hof acht niet bewezen dat Deltour ten tijde van de overname van de documenten daadwerkelijk handelde met de intenties om deze in het kader van het algemeen belang te openbaren. Om deze reden behoudt Deltour deels de voorwaardelijke gevangenisstraf. Deltour wordt schuldig bevonden van de diefstal van 538 documenten met belastingteruggaven, digitale fraude (illegale toegang tot de database) en witwassen.
Ook voor Halet pakt de uitspraak gunstiger uit. Zijn straf wordt beperkt tot de eerder opgelegde geldboete van 1000 euro. Halet wordt schuldig bevonden aan de diefstal van 14 aangiften en 2 brieven, illegale toegang tot de database, witwassen en schending van beroepsgeheim. Dit laatste is opvallend gezien het feit dat Deltour juist word vrijgesproken van schending van beroepsgeheim dankzij zijn klokkenluidersstatus in het kader van de bescherming van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Zowel Deltour als Halet zijn beiden onschuldig bevonden voor schending van het handelsgeheim. Dit geeft aan dat belastinggegevens niet vallen onder het handelsgeheim in Luxemburg.
Perrin wordt opnieuw vrijgesproken van alle beschuldigingen. Hij wordt reeds gekenmerkt als de “verantwoordelijke journalist”, omdat hij in goede trouw, zorgvuldig en betrouwbaar heeft gehandeld in de LuxLeakszaak.
Tot slot geeft het Hof aan dat de opgelegde geldboete dient als symbolisch bedrag voor PriceWaterhouseCoopers (PwC) Luxemburg, voormalig werkgever van de klokkenluiders en eiser in deze zaak/aanklager in eerste aanleg.
Tegenstrijdige beslissing?
De erkenning dat schending van het beroepsgeheim in een geval als deze legitiem kan zijn, is volgens de website Support-Antoine.org een onbetwistbaar morele overwinning. Toch is het onbegrijpelijk dat het Hof over is gegaan tot strafvermindering en niet tot vrijspraak van de klokkenluiders. Het is een verontrustende tegenstrijd: het Hof erkent de rol van de klokkenluider en het belang dat gediend is bij de openbaarmaking maar gaat toch over tot een veroordeling. Wanneer een werknemer besluit om de klok te luiden, dient hij zich te voorzien van gegronde argumenten. Dat kan door bewijzen aan te leveren die aantonen dat de melding gebaseerd is op feitelijke waarheden. In de LuxLeakszaak had Deltour zijn argumentatie onderbouwd door de genoemde documenten aan te leveren. Zonder de benodigde documenten zou de melding van Deltour een loze uitspraak zijn en zou hij gemakkelijker kunnen worden aangeklaagd voor reputatieschade. Hij had in dat geval geen belastingontduiking of fraude kunnen bewijzen. Ook had PwC Luxemburg zich in dat geval kunnen ontdoen van de documenten die zouden kunnen wijzen op belastingontduiking en fraude. Het Hof heeft dit gegeven onvoldoende meegewogen.
De uitspraak van het Hof is volgens TI-NL dan ook niet op zijn plaats en past niet bij het huidige streven naar meer bescherming voor klokkenluiders. Deltour reageert: “Het teleurstellende vonnis vormt een extra argument om verder te gaan met de recente Europese initiatieven voor meer bescherming van klokkenluiders.”
Wat nu verder?
De website Support-Antoine.org laat weten dat Deltour nog niet heeft besloten of hij verdere juridische stappen zal ondernemen. Voor nu zal hij aan de hand van de argumenten van het Hof proberen na te gaan hoe groot de slagingskans is voor een eventuele volgende stap.
Het volledige persbericht van Het Hof en haar beslissing zijn hier en hier te vinden (Franstalig).