Den Haag, 9 december 2025 – Ondanks de versterkte Wet bescherming klokkenluiders weten de meeste klokkenluiders niet of ze kunnen rekenen op bescherming voordat ze aan de bel trekken. Daarom presenteert Transparency International Nederland vandaag, op de Internationale Dag tegen Corruptie, een online training om mensen die overwegen misstanden in hun werkomgeving te melden, te ondersteunen.
De e-learning volgt Sophie, een secretaresse die fraude ontdekt bij het bedrijf waar zij werkt. Wat volgt is een patroon van interne obstructie, juridische strijd en zwijgende collega’s. Tijdens de online training wordt helder uiteengezet wat te doen, wat juist niet te doen, en wat je kunt verwachten wanneer je besluit fraude, corruptie of andere misstanden te melden.
Wet zorgt voor onzekerheid
Hoewel de Wet bescherming klokkenluiders uit 2023 de positie van erkende klokkenluiders flink heeft versterkt, bestaat er grote onduidelijkheid over welke klokkenluiders die erkenning daadwerkelijk krijgen. Dit zorgt voor onzekerheid en rechtsongelijkheid die zelfs door experts vaak lastig kan worden verklaard. Het doel van de wet is zekerheid te bieden zodat mensen sneller naar voren stappen, maar door veel klokkenluiders uit te sluiten van bescherming en door de onduidelijkheid daarover wordt het fundament ondermijnd.
“Maatschappelijk relevant”
Alleen klokkenluiders die een misstand melden die de wetgever beschouwt als “maatschappelijk relevant” hebben recht op bescherming onder de Wet bescherming klokkenluiders. Volgens Transparency is dit een totaal onnodig criterium in de wet die leidt tot verwarring en willekeur. Is de gemelde misstand niet relevant voor de samenleving, dan krijgt de melder ook geen wettelijke bescherming. Lotte Rooijendijk, projectleider bij Transparency ziet hoe dit in de praktijk tot problemen leidt: “Om te beginnen is het principieel onjuist: alle vormen van corruptie zijn per definitie maatschappelijk relevant. Maar de meeste klokkenluiders kunnen vooraf niet inschatten hoe hun melding beschouwd zal worden en dus of ze wel of niet beschermd zullen zijn tegen bijvoorbeeld ontslag wanneer ze een misstand melden”.
Volgens Rooijendijk worden gevallen van corruptie of bijvoorbeeld seksuele intimidatie binnen veel organisaties nu afgedaan als interne conflicten. Rooijendijk: “Het leidt tot rechtsongelijkheid: wie fraude meldt binnen een commercieel bedrijf heeft vaak geen recht op bescherming, maar bij de overheid weer wel. Wij denken dat het bestrijden van corruptie altijd en overal maatschappelijk relevant is. Je kunt niet komen tot een cultuur van integriteit als je corruptie daarbuiten als niet-relevant beschouwt”.
Klokkenluiders cruciaal voor tegengaan corruptie
Klokkenluiders zijn volgens Transparency essentieel in de strijd tegen corruptie: de meeste corruptiezaken komen aan het licht door mensen die hun nek uitsteken en misstanden melden. Rooijendijk: “We zien nog steeds dat klokkenluiders geconfronteerd worden met ontslag, demotie, pestgedrag en zelfs fysieke bedreiging. Daarom is het zo belangrijk dat de klokkenluiderswet wordt gerepareerd. Onze hoop is gevestigd op het nieuwe kabinet, maar daar willen wij niet op wachten. Deze online training is onze manier om potentiële klokkenluiders direct op een laagdrempelige manier te ondersteunen, zodat ze beter weten waar ze aan beginnen en beter beslagen ten ijs komen”.
Wat deelnemers leren in de online training:
- Praktische stappen: hoe en waar een melding te doen
- Valkuilen vermijden: wat je beter níet kunt doen
- Juridische context: rechten en bescherming onder de wet
- Realistische verwachtingen: mogelijke gevolgen en reacties
- Persoonlijke verhalen: inzicht via het fictieve voorbeeld van Sophie
De online training Veilig melding doen op de werkvloer is voor iedereen kosteloos hier te volgen.
Wil jij TI-NL ondersteunen in haar strijd voor klokkenluiders bescherming, politieke integriteit en een samenleving vrij van corruptie? Word dan lid, of steun ons via een donatie:
