Commissaris van de Koning Tichelaar schendt opnieuw integriteitscode – Nieuws

Amsterdam, 27 februari 2017 – Commissaris van de Koning in Drenthe, Jacques Tichelaar, zou opnieuw de integriteitscode hebben geschonden door zijn schoonzus te bevoordelen bij een aanbesteding van de provincie, zo melden de Volkskrant en het Dagblad van het Noorden na gezamenlijk onderzoek. De PvdA-prominent moet zich aanstaande woensdag tijdens een spoeddebat verantwoorden tegenover de Provinciale Staten.

De bevoordeling gaat volgens de kranten om een ontwerpopdracht voor het opknappen van het rijksmonument Huis Tetrode in Assen. Deze opdracht zou eerder aan een onbekende andere ondernemer gegeven zijn maar na interventie van Jacques Tichelaar ging de opdracht ter waarde van €3.105 naar zijn schoonzus Karin Klinkenberg, zo zou blijken uit e-mails uit 2015.

Jacques Tichelaar

Tweede Kamerlid 2002-2009
Secondant van Wouter Bos 2006-2007
Fractievoorzitter PvdA Tweede Kamer 2007-2008
Commissaris van de koning(in) 2009-heden

Tichelaar ontkent aantijgingen

Tichelaar zelf ontkent de aantijgingen en volgens hem had aanvankelijk de nieuwe huurder van het pand, Projectenbureau Drenthe, de opdracht aan een andere ontwerpster gegeven. Toen bleek dat dat toewijzing van opdrachten niet de taak was van de huurder maar van de eigenaar van het pand (de provincie), is de opdracht ingetrokken en de betreffende ontwerpster met €3500 schadeloos gesteld wegens derving van inkomsten.

Het zoeken naar een andere ontwerper is “afgehandeld in ambtelijk mandaat”, aldus Tichelaar. De opdracht ging vervolgens naar de schoonzus van Tichelaar. “Pas later in het traject, bij het maken van de afspraken voor de eerste presentatie, werd ambtelijk duidelijk dat het om familie ging”, stelt Tichelaar. Het zou toen al te laat zijn de opdracht in te trekken.

Echter blijkt uit e-mails in handen van de kranten wat anders. Op 5 november 2015 zou de huisvestingscoördinator van de provincie hebben geschreven: “Onze CdK had intussen aan mijn collega gevraagd om wat te gaan doen en heeft interieuradviseur Karin Klinkenberg gevraagd te adviseren.” Op 18 november 2015 zou Tichelaars schoonzus haar offerte hebben ingediend. In de begeleidende email schrijft ze: “zoals gisteren besproken en afgesproken”. Een dag eerder zou Tichelaar met haar door Huize Tetrode zijn gelopen. Volgens Tichelaar betrof die bezichtiging een uitnodiging aan het college. Uit de e-mails zou echter blijken dat de afspraak door Tichelaars eigen secretaresse werd geïnitieerd.

Geen belangenverstrengeling en geen vriendjespolitiek

De Gedragscode Integriteit Rijk 2016 schrijft voor dat je als ambtenaar onafhankelijk en onpartijdig moet zijn. Eerlijke concurrentie is het uitgangspunt en (de schijn van) belangenverstrengeling en vriendjespolitiek moet worden voorkomen. Belangenverstrengeling treedt op als je zelf direct of indirect belanghebbende of partij bent bij een beslissing waar je als ambtenaar invloed op hebt. Dit kan ook het geval zijn als niet jijzelf, maar jouw partner, vriend of kennis belang heeft bij die beslissing. Dit speelt vooral een rol als je zelf invloed hebt op het verlenen van een opdracht. Sta hier bij stil voordat je een offerte aanvraagt. Als opdrachtverlener zul je kritisch moeten zijn naar jezelf en de verleiding moeten weerstaan om een kandidaat die je al kent te bevoordelen boven andere kandidaten.

Belangrijk bij één op één opdrachtverlening is dat je zakelijk kan motiveren aan wie je de opdracht gunt of, als sprake is van één of meerdere offertes, aan wie je een offerte vraagt. Daarmee verantwoord je de beslissing en maak je de overwegingen transparant. Houd je verre van belangenverstrengeling en vriendjespolitiek. Meerdere aanbieders kunnen met elkaar concurreren op prijs en kwaliteit. Doel hiervan is gelijke kansen, keuzes op basis van zakelijke argumenten en geen verspilling van overheidsgeld.

Tichelaar al eerder in opspraak

Het is niet de eerste keer dat de Commissaris van de Koning van de Commissaris in opspraak komt. In 2013 bemiddelde hij in dezelfde functie in een conflict tussen de gemeente Coevorden en zijn zwager Jos Wijland. Zijn zwager eiste toen naar verluidt 1,5 miljoen euro van de gemeente. Tichelaar gaf later aan dat hij zich beter niet had kunnen mengen in het conflict maar dat hij “zuiver een integer” te werk was gegaan. Hierna beloofde Tichelaar de Provinciale Staten zich niet meer te bemoeien met zaken waar mogelijk een familielid bij betrokken was.

Wat onderzoek op Google wijst uit dat ook in 2010 mogelijk sprake was van (de schijn van) vermenging rondom de uitbreiding van een vakantiepark, gedeeltelijk in handen van de ex-vrouw van Tichelaar. Het ging om een uitbreiding van recreatiebedrijf d’ Olde Kamp, dat eigendom is van Koosje Wijland (ex-vrouw Tichelaar) en haar zus. Onder tegenstanders van de plannen zou onrust zijn ontstaan door de nauwe banden tussen een van de initiatiefnemers en commissaris Tichelaar. “Om zo’n plan te realiseren heb je medewerking nodig van de provincie”, verklaarde Jeroen Brouwer, buurman van het vakantiepark. Tegen de komst van de uitbreiding van het recreatiepark met 125 vakantiehuizen in Ansen (248 inwoners) zijn toentertijd bij de gemeente De Wolden 216 bezwaren ingediend. Hoewel de meerderheid van Ansen tegen de uitbreiding van het vakantiepark was, kwam deze er uiteindelijk wel.

Woensdag debat Provinciale Staten over positie Tichelaar

De provinciale integriteitsregels schrijven voor dat de Commissaris van de Koning iedere schijn van belangenverstrengeling moet vermijden. Door de huidige kwestie en de eerdere incidenten heeft Tichelaar de schijn tegen. De fractievoorzitters zeggen het spoedoverleg te willen afwachten, maar zijn op voorhand kritisch. Fractievoorzitter van D66 Marianne van der Tol stelt: “Dit is het zoveelste dossier waaruit blijkt dat wij als kleine provincie groot zijn in vervelende kwesties.”

Ook de fractievoorzitter van de SP is kritisch: “als Tichelaar dit niet goed kan weerleggen, wankelt hij wat mij betreft. Hij heeft al eens een vergelijkbare affaire in Coevorden gehad. Hij heeft wat mij betreft de schijn tegen, maar laten we eerst zijn verhaal maar eens horen”. De reactie van de PVV is vergelijkbaar: “Hij moet elke schijn van belangenverstrengeling voorkomen, maar we wachten verder met een oordeel”. Tegenover RTV Drenthe noemt de ChristenUnie het nieuws slecht voor het imago van Drenthe en de politiek.

Op NPO Radio 1 zei PvdA-minister Dijsselbloem dat als de berichten kloppen, de positie van zijn partijgenoot Jacques Tichelaar is geschaad. Hij benadrukte echter dat hij niet weet wat er precies aan de hand is en stelde verdere beoordeling over te laten aan de Provinciale Staten van Drenthe.