Amsterdam, 30 mei 2019 – Afgelopen week publiceerde het Openbaar Ministerie (OM) het jaarbericht van 2018. Het aantal verkeersmisdrijven is gestegen, het aantal woninginbraken en straatroven dat werd opgelost bleef achter op de gestelde doelen, maar ook het aantal corruptiezaken waarbij ambtenaren van gemeenten en opsporingsdiensten zijn betrokken, steeg fors in 2018.
Volgens het Ministerie van Justitie en Veiligheid gaat het hierbij onder meer om zaken waarbij gevoelige informatie naar criminelen wordt doorgespeeld. In totaal werden er afgelopen jaar 65 onderzoeken ingesteld naar lek- en corruptiezaken. Uit het jaarverslag van 2017 bleek dat er onderzoek werd gedaan naar 22 corruptiezaken waarbij de opsporingsdiensten zouden zijn betrokken. In 2018 steeg dit aantal naar 33 en ook het aantal zaken waarbij het lekken van informatie van ambtenaren naar criminelen centraal stond steeg van 23 naar 32.
Criminaliteit in Nederland is verhard
Wat de oorzaak is van deze toename? Volgens Gerrit van der Brug, voorzitter van het college van Procureurs-Generaals, is dit onder andere te wijten aan een toenemende verwevenheid van de onderwereld en de bovenwereld. Tijdens een interview bij BNR met van der Brug stelde hij dat het “lucratief is om weg te kijken, het is lucratief om informatie te lekken en het is ook lucratief om hand-en-spandiensten te verlenen”.
Daarnaast blijkt uit het jaarverslag dat de criminaliteit in Nederland verhardt, het aantal liquidaties toeneemt en dat, zoals van der Brug benadrukt, de georganiseerde criminaliteit ‘nietsontziender’ is dan een aantal jaar geleden. De toenemende gewelddadigheid heeft hiermee onder andere als gevolg dat de druk op de opsporingsdiensten en de ambtenaren van het OM toeneemt. Hun weerbaarheid wordt op de proef gesteld. Ook geeft het OM aan dat – ondanks de recent vrijgemaakte 100 miljoen euro om dergelijke ondermijnende vormen van criminaliteit te bestrijden – ze kampen met capaciteitsproblemen.
In het jaarbericht van het OM wordt ter illustratie een zaak aangehaald van een voormalig politieman uit Weert. Hij zocht regelmatig in een politiesysteem naar informatie over verschillende personen en lopende onderzoeken en deelde die informatie tegen betaling om bepaalde personen te waarschuwen en op de hoogte te stellen van tegen hen gerichte onderzoeken en ingezette opsporingsmiddelen. Deze man is veroordeeld tot 5 jaar gevangenisstraf en mag voor een periode van 10 jaar geen publieke functies uitoefenen.
Openbaar Ministerie tilt zwaar aan ambtelijke corruptie
Het OM tilt zwaar aan ambtelijke corruptie. Naast het feit dat ambtelijke corruptie het rechtssysteem ondermijnt tast het ook het vertrouwen van de burger in het openbaar bestuur aan. Juist van personen die bij de overheid werkzaam zijn en een openbaar ambt bekleden wordt verwacht dat zich inzetten voor de publieke zaak en gekenmerkt worden door integriteit. De negatieve gevolgen van corruptie beperken zich niet tot de publieke sector, maar leiden vaak tot valse concurrentie in het zakenleven en corruptie in de private sector.
Ronald Steen, zaaksofficier van justitie bij het Landelijk Parket in de zaak Hooijmaijers in het Politieblad Blauw, spreekt zich hier sterk over uit: “Ik vind dat niemand in Nederland onaantastbaar mag zijn. Hoe hoger de positie die iemand in het maatschappelijk leven bekleedt, hoe hoger de standaard moet zijn waar deze zich aan moet houden.”