19 december 2022, Amsterdam – Vandaag lanceert TI-NL een nieuwe functie op haar platform Integrity Watch: Integrity Watch agenda’s! Met deze makkelijk bruikbare tool is het voor iedereen mogelijk om de agenda’s van bewindspersonen in te zien en het te vergelijken met de al bestaande integriteitsdata. Alle agenda afspraken die ministeries vastleggen worden op het platform opgenomen. Het is de volgende stap in het vergroten van lobbytransparantie in Nederland.
Ministers en staatssecretarissen moeten sinds 2022 hun afspraken openbaar maken. Hoewel de overheid dit ook zelf publiceert op een webpagina, is die webpagina niet voor iedereen gemakkelijk te begrijpen en is het ingewikkeld om er inzichten uit te verwerven. TI-NL streeft naar goede openbare informatie voor iedereen om de integriteit van publieke bestuur te vergroten. Daarom zijn de afspraken van ministers en staatssecretarissen nu ook op het platform Integrity Watch te vinden. Want Nederland heeft snel een meer transparante lobbycultuur nodig!
Wat is er zichtbaar op het platform?
Het nieuwe platform maakt het gemakkelijk om het aantal afspraken tussen ministeries en individuele bewindspersonen te vergelijken en afspraken op te zoeken. Zo kun je met de zoekfunctie gemakkelijk zoeken naar organisaties of bewindspersonen of kun je de filters gebruiken om afspraken per ministerie of bewindspersoon in te zien. Daarnaast is mogelijk om ministeries met elkaar te vergelijken. Op die manier krijgen burgers voor het eerst inzicht in de Nederlandse lobby.
Zo is te zien dat Cora van Nieuwenhuizen, voormalig minister van Infrastructuur en Waterstaat, een kennismaking had met een staatssecretaris Aukje de Vries (Toeslagen en Douane). Om het vertrek van Cora van Nieuwenhuizen was veel te doen eind 2021. Het bewindspersoon vertrok na haar ambtsperiode direct naar EnergieNederland, dé lobbyorganisatie voor alle energiebedrijven in Nederland. Naar aanleiding van haar vertrek werden er strengere regels ingevoerd die voormalig bewindspersonen verhinderen om contact te hebben met ambtenaren van hun voormalige ministerie. Via het platform is nu te zien dat Van Nieuwenhuizen wel spreekt met bewindspersonen om op andere ministeries.
Het platform is een belangrijke aanvulling op het Integrity Watch platform. Tot op heden is het inzichtelijk maken van politieke integriteitsdata in Nederland complex. Uit (nog te publiceren) ramingen van Transparency International blijkt dat data over politieke integriteit op dit moment zelden in open data format wordt gepubliceerd. Zonder dergelijke informatie blijft het tijdintensief en daarmee ontoegankelijk voor burgers om een beeld te krijgen van wie er lobbyt in Nederland.
Nog altijd onvolledig
Uit eerder onderzoek van de Open State Foundation blijkt ook dat de data die wordt aangeleverd door de overheid incompleet is. Minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse zaken gaf bij een recente commissievergadering toe dat agenda’s niet altijd openbaar worden gemaakt. Ze schat in dat op haar ministerie ongeveer driekwart openbaar gemaakt wordt. Premier Mark Rutte zou hebben toegezegd dat voor de kerst alle agenda’s wel volledig openbaar worden gemaakt.
Dat er verschillen zijn tussen ministeries wordt ook duidelijk op het plaftorm. Zo is de lijst van afspraken van het ministerie van Buitenlandse Zaken erg kort in vergelijking met andere ministeries. Het is onwaarschijnlijk dat er zodanig veel minder afspraken zijn bij het betreffende ministerie ten opzichte van andere ministeries. Er zouden bij het ministerie slechts 23 gesprekken hebben plaatsgevonden, tegenover bijvoorbeeld 279 van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Er moet dus nog een hoop werk verzet worden voordat Nederlanders kunnen zien wie er lobbyt in de hoogste echelons van de Nederlandse politiek.