Amsterdam, 22 april 2024 – Afgelopen maand waren in Nederland, Scandinavië en Portugal Russische propagandabeelden te zien op verschillende videodiensten van het satellietbedrijf Eutelsat. Tijdens het incident werden Russische propaganda beelden uitgezonden op BabyTV, een Nederlandse kinderzender. De beelden toonde juichende Russen met vlaggen en president Poetin tussen applaudisserende mensen. Eutelsat bevestigd dat een externe bron van invloed was op het incident. In dit artikel is meer te lezen over de propaganda en het belang van cybersecurity.

Het incident wordt door media en deskundigen vergeleken met het incident bij de Franse televisiezender TV5 Monde in 2015. Hierbij werd de zender gehackt en waren Russische bronnen betrokken die zeer waarschijnlijk in contact staan met de Russische overheid. Bij het incident van afgelopen maand op onder andere BabyTV wordt gesuggereerd dat het een manier is van de hackers om aan te tonen hoe professioneel hun capaciteiten zijn en dat ze mogelijk in staat zijn tot meer.

Of grotere tv-zenders het doelwit worden van toekomstige dergelijke hacks hangt af van hun beveiligingsmaatregelen. Wel wordt erkent dat de vaardigheid van Russische staatshackers hoog is. Hoewel het nog niet duidelijk is of Rusland verantwoordelijk is voor deze specifieke verspreiding van propaganda, is het bekend dat Rusland regelmatig cyberaanvallen uitvoert op satellietbedrijven. Bijvoorbeeld, vlak voor de inval in Oekraïne in 2022. Hierbij voerde Rusland een cyberaanval uit op een cruciaal satellietnetwerk, wat leidde tot verstoring van de communicatie van het Oekraïense leger en schade aan modems in andere landen.

Hoe is de Russische propaganda doorgelekt?

Het Franse bedrijf Eutelsat ontvangt gecodeerde tv-signalen en stuurt deze naar hun satelliet, die het signaal wereldwijd verspreidt, inclusief dat van BabyTV. Zowel KPN als Ziggo, die BabyTV aanbieden als extra zenderpakket, zijn op de hoogte van het incident. KPN heeft Disney, dat de distributie van BabyTV beheert, verzocht informatie te zoeken naar de oorzaak van de storing. Eutelsat weet nog niet wie verantwoordelijk is voor het verspreiden van de propagandabeelden.

Rusland probeert al geruime tijd het beleid van de Europese Unie te beïnvloeden door middel van de verspreiding van propaganda. De Verenigde Staten heeft pasgeleden bijvoorbeeld nog sancties opgelegd aan Russische bedrijven die online campagne voerden tegen de Europese steun aan Oekraïne. Daarnaast hebben Tsjechische inlichtingendiensten onlangs een Russisch desinformatienetwerk ontdekt. Hierbij is ook mogelijke betrokkenheid van Nederlandse politici ontdekt. Het vanuit Moskou gefinancierde netwerk gebruikte de website Voice of Europe om de EU af te raden Oekraïne te steunen in de strijd tegen Rusland.

Bij de publicatie van dit schandaal werd ook duidelijk dat Europese politici betrokken waren en mogelijk betaald werden met Russisch geld. Daar zaten ook Nederlandse politici tussen. Omkoping van Nederlandse politici zou een zeer ernstige vorm van buitenlandse beïnvloeding zijn. Het geld zou gebruikt zijn voor campagneactiviteiten richting de Europese verkiezingen. Partijen in de Tweede Kamer eiste helderheid van het Kabinet over de ontvanger van dit Russische geld, maar het Kabinet gaf niet thuis. Mede daardoor is tot op heden onduidelijk wie er Russisch geld heeft ontvangen.

Helga Salemon verteld als Ruslanddeskundige van The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) hierover het volgende: “We zien het al sinds 2014. Sinds de annexatie van De Krim. Sinds die tijd voert Rusland een hybride oorlog. Inmiddels is dat een echte oorlog geworden. Daarnaast heb je de desinformatieoorlog en de cyberaanvallen. Zij doen dit al heel lang.” Cyberaanvallen zijn een belangrijk onderdeel van hybride oorlogsvoering, Europese staten zijn daar uiteenlopend op voorbereid. Bescherming van digitale omgevingen is in de huidige digitale samenleving belangrijker dan ooit.

Het belang van Cybersecurity tegen propaganda

De online cyberaanvallen zouden niet beperkt zijn tot het aanmaken van nep-accounts op sociale media. Het gaat ook om de creatie van nep-websites die veel weg hebben van reguliere erkende media sites. Deze cyberaanvallen hebben verschillende doelen waaronder het uitbrengen van kritiek over de Europese en westerse steun aan Oekraïne blijkt uit een onderzoek van de New York Times.

Uit een publicatie over transparantie in relatie tot Cybersecurity van de Vrije Universiteit Amsterdam blijkt het belang van Cybersecurity. Cybergevaren worden steeds erger en kunnen grote problemen veroorzaken voor bedrijven en de maatschappij. Bestuurders zien deze cyberaanvallen als grote problemen waar ze mee te maken hebben. Zij hebben voornamelijk zorgen over trucjes zoals phishing. Bij phishing is het doel van de hackers om mensen te misleiden. Ook maakt men zich zorgen over zwakke plekken in computerprogramma’s. Dit soort aanvallen leiden vaak tot problemen zoals het gijzelen van computerbestanden of het lekken van gevoelige informatie. Het wordt steeds lastiger om beschermd te zijn tegen dergelijke aanvallen door de toenemende professionaliteit en capaciteit van hackers. Het is daarom van belang dat organisaties betere maatregelen nemen om zichzelf te beschermen tegen cyberaanvallen.

In een eerder artikel van TI-NL is uitgelegd dat de Nederlandse staat nog niet goed genoeg toegerust is op de dagelijkse digitale dreigingen waarbij hackers proberen het Nederlandse digitale systeem binnen te komen.

Wil jij TI-NL ondersteunen in haar strijd voor klokkenluidersbescherming, politieke integriteit en een samenleving vrij van corruptie? Word dan lid, of steun ons via een donatie: