Amsterdam, 24 februari 2021 – Frits Veerman is dinsdagochtend onverwacht overleden in zijn woonplaats Huizen. In de jaren ’70 probeerde Frits Veerman te voorkomen dat Pakistan kerngeheimen in handen zou krijgen. Zijn werkgever Urenco ontsloeg hem. Na een strijd van 45 jaar kreeg hij in 2020 erkenning als klokkenluider. In december 2020 had Transparency International Nederland de wereldpremière van de documentaire  “In de ban van de bom”, over de affaire. Frits Veerman ontving toen de Young TI Spotlight Award. Frits Veerman werd 76 jaar.

“Met Frits Veerman verliest Nederland een moedige man die wilde voorkomen dat kerngeheimen naar Pakistan gesmokkeld zouden worden” stelt Lousewies van der Laan, directeur van Transparency International Nederland, dat zich al jaren sterk maakt voor een betere behandeling en bescherming van klokkenluiders. “Het geval Veerman laat zien hoe veel werk er in Nederland nog nodig is om melders van misstanden echt te helpen. Ondanks de erkenning door het Huis voor Klokkenluiders ruim 45 jaar na zijn ontslag door Urenco, stond hij nog steeds met lege handen. Er is nooit excuses gemaakt of compensatie betaald. Ik heb Minister Ollongren vorig jaar gevraagd een gebaar te maken richting de heer Veerman, ook met het oog op de intimidaties vanuit de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Meer dan een gesprek met ambtenaren die hem uitlegden dat hij nooit door de overheid benadeeld is, is daar niet uit gekomen. Nu is het voor hem persoonlijk te laat, maar wij laten de zaak niet rusten. Niet voor Frits Veerman, maar ook niet voor alle anderen die moedig genoeg zijn een misstand te melden. Ondertussen heeft Pakistan niet alleen kernwapens waarmee het zijn buurland India bedreigd, maar is die kennis ook van Pakistan naar Iran gekomen, waardoor het land een nog groter gevaar is voor de regio, inclusief Israël.”

Achtergrond verhaal Frits Veerman

Frits Veerman was een van de eerste klokkenluiders van Nederland. Hij was werkzaam bij Urenco, een consortium dat verrijkt uranium produceert door middel van ultracentrifugetechniek. Veerman luidt de noodklok wanneer hij doorheeft dat zijn Pakistaanse collega Abdul Khan zich nucleaire gegevens eigen maakt en deze doorsluist aan de Pakistaanse regering. Dit heeft enorme politieke gevolgen gehad: Pakistan ontwikkelt zich tot een atoommacht en verkoopt deze gegevens door aan Iran en Noord-Korea.

Ook voor de heer Veerman waren er grote gevolgen. Het werd hem niet in dank afgenomen dat hij de praktijken van Khan aan het licht bracht en zich vastbeet in de zaak. (Inter)nationale en commerciële belangen van politiek en bedrijfsleven gaan schuil achter zijn onthulling. De Nederlandse overheid zou hebben toegestaan of zelfs gefaciliteerd hebben dat de geheime gegevens gelekt werden. Veerman verloor zijn baan en kreeg regelmatig de Binnenlandse Veiligheidsdienst (de voormalige AIVD) op bezoek. Hij werd zelfs een tijd vastgehouden door de Binnenlandse Veiligheidsdienst en moedwillig genegeerd door de overheid wanneer hij om openbaarheid vroeg van documenten die zijn onrechtmatige behandeling konden bevestigen. Excuses van Urenco en de AIVD heeft de heer Veerman niet meer kunnen krijgen.

Roep om betere klokkenluidersbescherming

Frits Veerman sprak zich uit voor een betere bescherming van klokkenluiders. Deze bescherming moet op juridische basis, per land of op Europees niveau georganiseerd worden, en er zullen fondsen moeten worden aangelegd om de klokkenluiders financieel te ondersteunen. Het Huis voor Klokkenluiders moet niet alleen de werkgever-werknemer relatie onderzoeken, maar ook de relatie tot de overheid. De rehabilitatie van de heer Veerman had gefaciliteerd moeten worden door zijn ex-werkgever en de overheid, of de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Deze betrokkenen hebben hem namelijk allemaal schade berokkend.

Ondanks vele tegenslagen is Frits Veerman te allen tijde strijdbaar gebleven. Hij heeft sinds zijn ontslag getracht de waarheid boven tafel te krijgen en zijn naam te zuiveren. Hij riep tijdens de première van “In de ban van de bom” andere klokkenluiders dan ook op altijd standvastig te blijven. “Ik vind dat mensen bepaalde dingen niet onder het tapijt moeten schuiven en daar gewoon tegen in moeten gaan als dat het algemeen belang dient. Niet iedereen is zo, maar ja, meneer Veerman is helaas wel zo.” – Frits Veerman tijdens de wereldwijde première van zijn documentaire “In de ban van de bom”. De documentaire wordt op 16 maart uitgezonden op NPO2.

Transparency International Nederland heeft Frits Veerman eerder geïnterviewd om het indrukwekkende verhaal te vertellen van de klokkenluider die de grote atoomspionage uit de jaren ´70 aan het licht bracht. Lees hier het volledige interview.