De jaarlijkse Corruption Perceptions Index (CPI) van Transparency International laat een wereldwijde stagnatie zien in de bestrijding van corruptie; de meeste landen hebben in het afgelopen jaar opnieuw weinig tot geen vorderingen hebben geboekt. Nederland heeft met 80 punten (een daling van 2) haar laagste score ooit behaald, met name vanwege achterblijvende regelgeving op het gebied van politieke integriteit.
Misbruik van toevertrouwde macht
Transparency International definieert corruptie als misbruik van toevertrouwde macht voor persoonlijk gewin. De Corruption Perceptions Index is wereldwijd de meest gebruikte indicator die, op een schaal van 0 tot 100, aangeeft in hoeverre de publieke sector van verschillende landen wordt ervaren als vrij van corruptie. In de meeste landen is dat allerminst het geval: meer dan twee derde van de in de CPI opgenomen landen heeft een score lager dan 50, wat duidt op een serieuze corruptieproblemen.
Laagste score ooit voor Nederland
Met een achtste positie in de ranglijst wordt Nederland nog steeds gezien als een van landen met een weinig corrupte publieke sector, maar nooit eerder was de score voor Nederland (80) zo laag. Dit komt onder meer door het ontbreken van adequate maatregelen op het gebied van politieke integriteit, wat leidt tot een ‘draaideur’ voor bewindspersonen en gebrekkige controle op financiering van politieke partijen. Als het gaat om toezicht op de invloed van lobbyisten op de politiek hoort Nederland tot de zwakst gereguleerde landen in West-Europa.
Slechts een deel van het verhaal
De CPI heeft een langjarige reputatie als conceptueel en methodologisch consistent en geldt als belangrijk instrument voor internationaal opererende bedrijven, overheden en bijvoorbeeld journalisten. De specifieke focus die de CPI methodologisch sterk maakt, brengt echter ook beperkingen met zich mee. Zo worden onder meer belastingfraude, witwassen en de rol van de private sector in het wegsluizen en verbergen van vermogen niet in aanmerking genomen.
Lousewies van der Laan, directeur van Transparency International Nederland: “Juist stabiele landen met een goede reputatie zijn ideaal om private winsten uit corruptie, misdaad of oorlog wit te wassen. Deze landen kennen relatief weinig interne corruptie, maar dragen er indirect vaak aan bij dat de kwetsbare landen zwak blijven door corrupte zakenmensen en politici een veilige haven voor hun vermogen te bieden. Bovendien kan corruptie ook minder opzichtige vormen aannemen, zoals een net iets te innige band tussen politici en ondernemers. Daarom hamert Transparency International er altijd op om ook de schijn van corruptie te vermijden. Dat kan door duidelijke scheidslijnen te trekken tussen politiek en bedrijfsleven, sterke controle op de financiering van de politiek en een snel einde aan de soepel roterende draaideur tussen industrieën en de politici die deze namens ons allemaal moeten reguleren”.
Andere opmerkelijke resultaten
- Denemarken behoudt haar eerste plaats met 90 punten, een stijging van 2.
- Somalië zakt naar de laatste plaats met 12 punten, een verlies van 1.
- Hongarije zet haar langjarige daling door en is in 2022 voor het eerst het land met de laagste score in de regio West-Europa/EU, met slechts 42 punten en positie 77 in de ranglijst.
- Het Verenigd Koninkrijk heeft in 2022 een opvallende daling van 5 punten gemaakt, met name vanwege schandalen waarin particulieren eenvoudig politieke invloed wisten te kopen; dit is een voorbeeld van hoe ook landen in de (sub)top niet immuun zijn voor corruptie.
- Oekraïne laat de afgelopen 10 jaar vooral een stijgende lijn zien. Het land bevindt zich nog steeds in de lagere regionen van de CPI, maar is met een stijging van 8 punten in 10 jaar opgeklommen van de 144ste naar de 116de
Wat is de Corruption Perceptions Index?
De CPI is wereldwijd de meest gebruikte indicator van corruptie in de publieke sector. Op basis van verschillende bronnen kent Transparency International elk land een score toe tussen de 0 (totaal corrupt) en de 100 (brandschoon). Op basis van deze scores ontstaat de jaarlijkse ranglijst en kan ook per land worden geanalyseerd of corruptie in de publieke sector afneemt of juist toeneemt.
Voor meer informatie over de methodologie, geschiedenis en implicaties van de CPI alsook voor de volledige uitslag van de Corruption Perceptions Index 2022 kunt u nu terecht op https://www.transparency.org/en/cpi/2022.
