Amsterdam, 25 januari 2018 (door Hugo Gilden) – In Vietnam wordt de laatste jaren steeds harder opgetreden tegen corruptie. Een in de onderzoeken veel voorkomende naam is die van staatsoliemaatschappij PetroVietnam. Meerdere voormalige topmannen van dit bedrijf zijn reeds veroordeeld of moeten nog voor het gerechtshof verschijnen. Er bestaat echter de nodige twijfel over de ware drijfveren van de Vietnamese anti-corruptiecampagne.
De Vietnamese strijd tegen corruptie wordt aangevoerd door Nguyen Phu Trong, de secretaris generaal van de Communistische Partij van Vietnam (CPV). Gezien de slechte reputatie die Vietnam op het gebied van corruptie heeft, lijkt het bestrijden ervan een te verwelkomen initiatief. Trong’s anti-corruptiecampagne heeft al de nodige slachtoffers geëist, waaronder personen uit de top van de politiek en de bedrijfswereld. Zo zijn op zondag 22 januari twee oud-voorzitters uit het PetroVietnam-imperium veroordeeld voor 13 jaar en levenslang.
Secretaris generaal Trong ziet corruptie als een bedreiging voor het voortbestaan van de CPV. Buitensporig welvaartsvertoon door partijleden en werknemers van staatsbedrijven is in Trong’s ogen slecht voor het imago van de partij en is in meerdere gevallen aanleiding geweest voor onderzoek. Critici zien in Trong’s optreden tegen corruptie echter vooral een middel om zijn macht te consolideren.
PetroVietnam onder de loep
Staatsoliemaatschappij PetroVietnam heeft de afgelopen jaren meerdere malen op negatieve wijze het nieuws gehaald. Zo is in 2009 vanuit PetroVietnam 35 miljoen dollar in de Ocean Bank Group geïnvesteerd. Deze bank bleef echter niet onomstreden en heeft bijzonder grote verliezen geleden, waarmee ook de investering van PetroVietnam verloren is gegaan. Nguyen Xan Son, destijds directeur van de Ocean Bank Groep en later voorzitter van PetroVietnam, is in 2017 ter dood veroordeeld wegens verduistering, machtsmisbruik en economisch wanbeleid.
Voormalig Politbureaulid Dinh La Thang was ten tijde van de investering de voorzitter van PetroVietnam. Hij zou de investering hebben afgerond zonder hierbij de juiste procedures te hebben gevolgd. Bovendien wordt hij verantwoordelijkheid gehouden voor het verlies van de 35 miljoen dollar die hij uit naam van PetroVietnam in de bank heeft geïnvesteerd. Het leiden van grote verliezen voor een staatsbedrijf (zoals PetroVietnam) is volgens de Vietnamese wet een strafbaar feit. In deze zaak is tegen Thang 20 jaar celstraf geëist.
Op zondag 22 januari is Dinh La Thang in een andere rechtszaak veroordeeld tot 13 jaar cel. In dit proces was Trinh Xuan Thanh de meest prominente van zijn 21 medegedaagden. De 22 verdachten werden in deze zaak verantwoordelijk gehouden voor hun vermoedelijke aandeel in de grote verliezen die zijn geleden bij de Thai Binh 2 warmtekrachtcentrale. Thanh was als voorzitter van PetroVietnam’s bouw-tak PetroVietnam Construction hoofdverantwoordelijk voor de werkzaamheden bij de centrale. Thanh is veroordeeld wegens verduistering, het leiden van grote verliezen en economisch wanbeleid. Tegen Thanh werd aanvankelijk de doodstraf geëist, maar hij heeft uiteindelijk levenslang gekregen. Dinh La Thang wordt verantwoordelijk gehouden voor het aanstellen van Thanh als voorzitter van PetroVietnam Construction en het stelselmatig begunstigen van Thanh’s carrière en zakelijke interesses, uiteraard zonder de relevante reguleringen voldoende na te leven.
Een kritische blik
Door critici wordt Trong’s anti-corruptie campagne gezien als een middel om zijn macht te verstevigen. Zij wijzen erop dat de voornaamste doelwitten van de campagne afkomstig zijn uit het kamp van voormalig partijlid en premier van Vietnam, Nguyen Tan Dung. In 2016 werd verwacht dat Dung de positie van secretaris generaal van Trong zou overnemen, maar dit gebeurde niet. Trong kwam sterker uit de strijd en Dung verdween van het politieke toneel.
Dinh La Thang en Trinh Xuan Thanh behoorden allebei tot het kamp van premier Dung en zouden in hun succesvolle carrières profijt hebben gehad van het feit dat zij tot Dung’s netwerk behoorden. Critici vermoeden dat het langdurig achter slot en grendel plaatsen van dergelijke personen als doel heeft om Dung’s netwerk en mogelijk overgebleven invloed volledig af te breken. Door critici wordt ook benadrukt dat Trong’s strijd tegen corruptie wordt vergezeld door een toegenomen onderdrukking van critici en activisten. In deze context kan met argwaan worden gespeculeerd over de ware drijfveren van Trong’s inspanningen tegen corruptie.
Corruptiestrijd Vietnam nog lang niet afgelopen
Trong’s strijd tegen corruptie zal in 2018 nog tot een flink aantal rechtszaken gaan leiden. Steeds meer sectoren van de economie zullen onder een vergrootgras komen te liggen. Trinh Xuan Thanh staat van 24 januari t/m 6 februari terecht voor verduistering in een vastgoeddeal. Na de doodstraf eerder te zijn ontlopen, bestaat de mogelijkheid dat hij dit vonnis in deze zaak alsnog te horen krijgt. Dinh La Thang moet op zijn beurt nog voor het gerechtshof verschijnen vanwege zijn rol in de perikelen rondom PetroVietnam en de Ocean Bank Group.