Amsterdam, 16 augustus 2017 – Speciaal aanklager Robert Mueller in de Verenigde Staten neemt met zijn onderzoeksteam van 16 topadvocaten en onderzoekers Trump’s deals in onroerend goed en andere zakelijke transacties uit het verleden onder de loep en heeft inmiddels ook een grand jury ingesteld. De aanleiding van dit uitgebreide onderzoek zijn de mogelijke banden van de regering van Trump met Rusland en de vermeende Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Welke geheimen zal Mueller vinden wanneer hij de transacties van de president onderzoekt?
Het onderzoek naar de banden van Rusland met de regering van Trump en de Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen is een nieuwe fase ingegaan. Volgens Amerikaanse media heeft speciaal aanklager Robert Mueller een grand jury aangesteld. Een grand jury is een onafhankelijk panel van burgers dat beschuldigingen van een openbaar aanklager weegt en achter gesloten deuren verder kan onderzoeken. Een grand jury heeft tevens de bevoegdheid dagvaardingen uit te geven, gevoelige documenten op te vragen en getuigen te horen onder ede. Ook beoordeelt een grand jury of het bewijs van een aanklager voldoende is voor vervolging voor strafbare feiten. Dit geeft de aanklager een beter gevoel van hoe een trial jury zou kunnen reageren op hetzelfde bewijs.
Speciaal aanklager heeft carte blanche
Mueller is aangesteld onderzoek te doen naar de Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen, na het ontslag van James Comey die daar namens de FBI onderzoek naar deed. Mueller kan naar verluidt, in tegenstelling tot Comey, niet worden ontslagen door Trump. Hij zou van het Amerikaanse ministerie van Justitie (DoJ) een carte blanche hebben gekregen en daarmee een vrijbrief hebben om elke eventuele link of coördinatie tussen het Kremlin en personen die in verband staan met de campagne van president Trump maar ook alle zaken die rechtstreeks voortvloeien uit het onderzoek onder de loep te nemen.
De advocaat van Trump, Jay Sekulow, dringt erop aan dat Mueller’s mandaat bij de Russische grens stopt. Een voormalig F.B.I.-analiste reageerde dat dit verzoek zinloos is en stelde dat Mueller vooral de aanwijzingen moet volgen. “Wanneer je een zakenman als Trump onderzoekt, moet je het geld volgen en gaan waar het je naartoe leidt. Je moet de aanwijzingen volgen tot aan het einde”, aldus de analiste.
Trumps zakelijke belangen Rusland onder de loep
Het feit dat speciaal aanklager Mueller een grand jury heeft aangesteld, kan er op wijzen dat hij inderdaad iets op het spoor is. Hoewel onlangs bleek dat Trump meer wist over de campagneontmoeting tussen zijn zoon Donald Trump Jr. en een Russische advocate met gevoelige informatie over verkiezingsconcurrent Hillary Clinton, is duidelijk geworden dat president Trump tot nu toe nog niet direct in verband kan worden gebracht met de Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Mueller wil met de grand jury daarom in ieder geval meer bewijs vergaren over de mogelijke banden van Trump met Rusland en neemt de zakelijke belangen van Trump in Rusland onder de loep.
Een van die vragen is of Trump de rechtsgang heeft belemmerd met het ontslag van Comey. Bovendien focust Mueller zich op de ontmoeting van de zoon van Trump met de Russiche advocate die sterke banden heeft met het Kremlin. Naar verluidt wilde de advocate het campagneteam van Trump aan gevoelige informatie helpen over Trump’s grote concurrent Hillary Clinton. Het is tot op heden onduidelijk of er daadwerkelijk een uitwisseling van informatie heeft plaatsgevonden. Wel is duidelijk dat de ontmoeting tussen Trump Jr. en de Russische advocaten ook werd bijgewoond door schoonzoon en adviseur van het Witte Huis Jared Kushner en oud-campagneleider Paul Manafort die op zijn plaats zakelijke banden zou hebben met de Russen en mogelijk gefungeerd zou hebben als stroman. Mueller zou onderzoeken of Trump al vooraf of pas achter wist van die ontmoeting.
Naast Trump wordt ook Michael Flynn, oud-veiligheidsadviseur van de Amerikaanse president onderzocht. Flynn stapte op na leugens over contacten met de Russische ambassadeur in Washington. Een andere grand jury die al was ingesteld voordat Mueller begon met zijn onderzoek, nam volgens Washington Post Flynns zakelijke belangen onder de loep. Voormalig campagneleider Manafort zou zijn gedagvaard door die grand jury.
Afbrokkeling anti-corruptie inspanningen
Sinds de aanstelling van Donald Trump hebben vele critici aangevoerd dat zijn presidentschap ongekende risico’s van corruptie, nepotisme en belangenconflicten oplevert. Trump grijpt elke gelegenheid aan om de regelgevende lasten op bedrijven te verlichten, waar de naleving van anti-corruptiewetgeving er één van is. De president en het Republikeinse Congres hebben Obama’s inspanningen omkoping te bestrijden in de olie- en gasindustrie al weten terug te dringen.
Trump heeft, in tegenstelling tot elke andere president in het moderne tijdperk, een afwijzende benadering genomen om eventuele ethische problemen en belangenconflicten op te lossen. Hij heeft geweigerd afstand te doen van zijn internationale vastgoed- en licentiebedrijf, wat betekent dat hij zichzelf zal blijven verrijken tijdens zijn presidentschap. Hij nam twee leden van zijn nabije familie, zijn dochter Ivanka en zijn schoonzoon Jared Kushner, aan om in het Witte Huis te werken. Trump weigerde zijn belastingteruggaven vrij te geven en hij heeft ethische trainingen voor medewerkers van het Witte Huis geannuleerd. Verder heeft Trump verschillende mensen bekend om hun inzet voor corruptiebestrijding binnen de overheid uit functie gezet, waaronder een prominent federaal openbaar aanklager. Bovendien meldde de New Yorker begin maart dat de Trump Organization mogelijk de FCPA heeft geschonden als onderdeel van een ontwikkelingsovereenkomst in Azerbeidzjan. De Trump Organization zou hebben geholpen een hotel in Azerbeidzjan te bouwen in eigendom van een minister met banden met de Iraanse Revolutionaire Guard Corps, die wordt beschuldigd van witwassen van gelden en terrorisme.
Transparency International Nederland (TI-NL) is zeer afkeurend ten opzichte van het beleid van Trump en liet zich eerder al kritisch uit tegenover het FD: “Het ongedaan maken van maatregelen voor transparantie is onderdeel van Trumps plan om corporate Amerika te dereguleren. Dit onthoudt het volk van het ter verantwoording roepen van zowel de private als de publieke sector. Openheid en transparantie zouden prioriteit moeten zijn binnen een overheid die zowel nationaal als internationaal toch al zo weinig vertrouwen geniet”, aldus Lotte Rooijendijk, Communications & Project Officer van TI-NL. De grootste schade is waarschijnlijk het verlies van reputatie en geloofwaardigheid van de Verenigde Staten. Het de rug toekeren van de wereldwijde corruptiebestrijding geïnitieerd door de Verenigde Staten met haar FCPA, zou voor velen betekenen dat de VS haar rol als anti-corruptieleider verlaat, ten gunste van puur eigenbelang.