Amsterdam, 1 februari 2019 – Het kabinet beloofde na de Motie-Bikker – die ziet op wettelijke bescherming tegen benadeling van ZZP’ers, vrijwilligers en stagiairs bij een melding – de positie van deze personen te verbeteren. Het huidige voorstel voor uitbreiding van het benadelingsverbod voor klokkenluiders doet dat niet, stelde Anne Scheltema Beduin, directeur van TI-NL, vanochtend bij BNR Nieuwsradio. TI-NL vindt dat de tekst terug moet naar de tekentafel.
Naar aanleiding van de internetconsultatie inzake de implementatie van de motie-Bikker, die ziet op wettelijke benadelingsbescherming van personen die anders dan uit dienstbetrekking arbeid verrichten of hebben verricht, was Transparency International Nederland vanochtend te gast bij BNR Nieuwsradio. Hoewel het van waarde is dat dit eindelijk wordt geregeld, is er onder het huidige voorstel nog steeds onvoldoende bescherming voor ZZP’ers, vrijwilligers en stagiairs die misstanden willen melden.
Bescherming enkel voor private sector
Het grootste probleem is dat in het huidige wetsvoorstel alleen bescherming biedt voor klokkenluiders in de private sector en niet in de publieke sector of bij stichtingen en verenigingen, terwijl daar nou juist de meeste vrijwilligers werken. “Helemaal onderaan in de toelichting staat dat ze menen geregeld te hebben dat het ook voor de overheid geldt, maar als je de wettekst leest, dan staat dat er dus gewoon niet”, aldus Anne Scheltema Beduin bij BNR.
Waar het uiteindelijk ook fout zou kunnen gaan is bij de bewijslast. Het is heel moeilijk te bewijzen dat je benadeeld of ontslagen bent als gevolg van het klokkenluiden en in dit voorstel ligt de bewijslast bij de klokkenluider. Dit moet beter worden geregeld: “Laat de werkgever aantonen dat dat niet het geval is, dan is de klokkenluider weer aan zet”, vult Scheltema Beduin aan.
Bepaling op de verkeerde plaats
In het Burgerlijk wetboek wordt in artikel 658c van Boek 7 het benadelingsverbod voor werknemers die een vermoeden van een misstand als bedoeld in de Wet Huis voor klokkenluiders melden, aangevuld met een benadelingsverbod voor degenen die anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst arbeid verrichten zoals ZZP’ers, vrijwilligers en stagiairs.
Hoewel het initiatief van uitbreiding van het benadelingsverbod voor ZZP’ers, vrijwilligers en stagiairs waardevol is, is het wetstechnisch in het huidige voorstel minder bruikbaar. De bepaling wordt namelijk opgenomen in Boek 7, titel 10, dat regels geeft voor de arbeidsovereenkomst, maar het gaat hier nou juist niét om werknemers. Het verbod richt zich op ondernemers in hun relatie met ZZP’ers, vrijwilligers en stagiairs; die ondernemers kunnen daarnaast ook werknemers hebben, maar dat hoeft niet.
‘Kabinet, ga terug naar de tekentafel’
TI-NL raadt het kabinet aan terug te gaan naar de tekentafel en de tekst te herschrijven. TI-NL zal een uitgebreide reactie geven op de internetconsultatie en biedt graag een helpende hand bij een voorstel dat wél uitvoering geeft aan de Motie-Bikker: het wettelijk beschermen tegen benadeling van ZZP’ers, vrijwilligers en stagiairs bij het melden van een vermoeden van een misstand.